De Russische president Vladimir Poetin verscheen maandag op de televisie om de soldaten van het huurlingenleger te bedanken voor het niet doorzetten van hun opstand. Daarmee is bloedvergieten voorkomen, zei Poetin. Jevgeny Prigozjin, de Wagnerbaas, liet eveneens voor het eerst van zich horen sinds de opstand. Volgens Prigozjin was de opmars richting Moskou bedoeld om te voorkomen dat zijn huurlingenleger zou worden opgeheven.

Prigozjin benadrukte dat er geen plannen waren om de zittende regering in Moskou omver te werpen. De Russische minister van Defensie Sergej Sjojgoe verscheen eveneens op de televisie. In een video bij Russisch staatspersbureau TASS was te zien dat de minister een bezoek bracht aan troepen aan het front in Oekraïne. Alleen de video was waarschijnlijk vrijdag opgenomen, dus nog voor de opstand.

Weet de wereld nu meer? Nee, Poetin en Prigozjin zijn nog in leven, want het zijn actuele uitingen. Over Sjojgoe is minder bekend. Is een video getoond om de rust te bezweren? Wordt woensdag bekendgemaakt dat de Russische defensieminister is vervangen als onderdeel van de deal tussen Poetin en Prigozjin? Er speculeren in Rusland geruchten dat het ontslag van Sjojgoe een van Prigozjins eisen is. Poetin zou slechts wachten tot de rust is weergekeerd om de defensieminister de laan uit te sturen. Maar klopt deze theorie?

Iedereen vraagt zich af of Prigozjin inderdaad in Wit-Rusland zit. Zaterdagavond maakte Moskou bekend dat de Wagnerbaas zijn verzet staakte en in Wit-Rusland in ballingschap ging. Van Poetin werd de wereld maandagavond door zijn toespraak niets wijzer. De Neue Zürcher Zeitung meldde maandag dat er in de Wit-Russische hoofdstad geruchten circuleren dat Prigozjin zou zijn gearriveerd. Dinsdagmorgen meldde de waarnemingsgroep Belarusian Hajun dat een privévliegtuig van Prigozjin is geland in Wit-Rusland. Het was onduidelijk of de huurlingenleider zelf aan boord was. Als dat het geval blijkt te zijn, is in ieder geval één van de vragen opgelost.

„In scène gezet”

Poetin stelde maandag de soldaten van de Wagnergroep voor de keus: of aansluiten bij het Russische leger of vertrekken naar Wit-Rusland. De Duitse luitenant-generaal b.d. Roland Kather zei in een interview met Die Welt dat wat in Rusland is gebeurd „in scène is gezet”. „Prigozjin gaat naar Wit-Rusland, zijn Wagner-strijders volgen hem, en op een zeker moment zullen ze van het noorden en westen Oekraïne en Kyiv aanvallen.”

Dat zou betekenen dat Poetin zaterdag bewust verzwakt overkwam, om dan onverwacht hard en meedogenloos toe te slaan. Ook de Britse voormalige generaal Richard Dannatt noemde voor de radiozender Sky News dit een realistisch scenario en waarschuwt voor een Wagneraanval vanuit Wit-Rusland. Dannatt benadrukte dat het vertrek van Progozjin reden tot zorg is. „Als hij daar een nieuwe groep om zich heen verzamelt, is dat een nieuwe dreiging.”

Ook Rusland-expert Stefan Meister van de Deutsche Gesellschaft für Auswärtige Politik sprak zaterdag in Die Welt over „onwerkelijke gebeurtenissen die erop wijzen dat de opstand in scène is gezet”.

Klopt deze theorie? Misschien wel, misschien niet. Het is een van de vele vragen, waar op dit moment nog geen antwoord op is. Zo vraagt iedereen zich af of Poetin is verzwakt door de opstand van zaterdag? En, kan Oekraïne profijt trekken van de opstand? Er valt slechts één conclusie te trekken, zo stellen tal van deskundigen na het gebeuren: laat het Westen Oekraïne blijven steunen. Dat is voor niemand een vraag.