Hoe zijn jullie verbonden met christelijke zorg en hulp en met De christelijke zorgverzekeraar?
Jaap: Ik ben systeem- en contextueel therapeut en heb mij vooral toegelegd op de contextuele therapie. Ik geef er colleges over aan de Christelijke Hogeschool Ede en ik heb daar ook het Instituut contextuele benadering opgericht. Verder doe ik onderzoek en heb ik een eigen praktijk, waarin ik me vooral bezighoud met familietherapie. En mijn link met De christelijke zorgverzekeraar: ik heb in de Adviesraad van het toenmalige Pro Life Zorgverzekeringen gezeten en ik ben de initiatiefnemer achter de site . Vanaf 2002 steunt Pro Life dit initiatief financieel, waardoor de website in 2007 online kwam.
Marian: Ik werk als directeur-bestuurder bij Stichting De Vluchtheuvel, een organisatie die uitgaat van de Gereformeerde Gemeenten, en die psychosociale zorg aanbiedt voor de volle breedte van de christelijke gezindte. Wij hebben veel psychosociale hulpverleners, psychologen en schoolmaatschappelijk werkers in dienst die cliënten helpen met hulpvragen op het gebied van onder meer relaties, rouw, burn-out, opvoeding en identiteit. We doen ook veel aan preventie, bijvoorbeeld in samenwerking met De christelijke zorgverzekeraar. Denk aan webinars en andere mooie evenementen. Preventie is heel belangrijk, want als je in de hulpverlening belandt, ben je eigenlijk al een grote stap verder. Hulp blijft noodzakelijk, maar we geloven echt dat preventie een heel belangrijk middel is om ervoor te zorgen dat mensen mentaal gezond blijven.
Wim: Ik werk al sinds 2001 bij deze zorgverzekeraar. Het is mijn taak om bedrijven en organisaties te benaderen voor zorgcollectiviteiten. En om intermediairs te zoeken die in hun gebied onze zorgproducten aan mensen adviseren. Zo heb ik de afgelopen jaren een heel netwerk opgebouwd. Een van de organisaties waarmee ik samenwerk, is Stichting Vluchtheuvel, waarvan Marian directeur is. We werken op meerdere manieren samen: zo hebben we voor haar medewerkers een collectieve zorgverzekering, maar we zorgen er ook voor dat onze verzekerden bij Stichting De Vluchtheuvel terecht kunnen.

De tweede pijler waarop De christelijke zorgverzekeraar staat, heet “Samen realiseren van christelijke zorg en hulp”. Om welke partijen gaat het dan?
Wim: Wij zijn zelf geen zorgverlener, maar een zorgverzekeraar die binnen het stelsel van de wetgeving valt. Als zorgverzekeraar financieren we zorgbehandelingen vanuit de basisverzekering. Daarnaast hebben we aanvullende verzekeringen, die we zelf mogen invullen. Daarvoor hebben we hulp- en zorgverleners nodig die vanuit hun christelijke identiteit zorg aan onze verzekerden willen verlenen. Vandaar dat het zo belangrijk is dat wij in het veld van de christelijke zorg goede contacten onderhouden, kijken waar de mogelijkheden om samen te werken liggen en daarna samen op te trekken. Het woordje “samen” heeft dus betrekking op zorgverzekeraar, zorgverzekerden en zorgverleners.

En dat woordje “christelijke” in pijler 2, wat is ”christelijke” zorg eigenlijk?
Wim: Veel van de zorg die mensen nodig hebben, wordt natuurlijk door elke verzekeraar vergoed: huisartsenzorg, mondzorg, fysiotherapie. Daarin zijn wij niet echt uniek. Maar daar waar geloof raakt aan zorg en gezondheid hebben wij wel degelijk een meerwaarde. Denk aan het begin van het leven. Zo hebben wij afspraken met een aantal ziekenhuizen gemaakt voor in vitro fertilisatie-behandelingen (ivf), waarbij er geen sprake is van overgebleven restembryo’s. En een vergoeding om zwanger te worden via natuurlijke vruchtbaarheidsmethodes. Sterke relaties, hechte gezinnen vinden we ook belangrijk. Daarom vergoeden wij vanuit al onze aanvullende verzekeringen relatietherapie. Zo onderzoeken we steeds waar wij extra zorg kunnen inkopen en regelen die een meerwaarde voor onze klanten heeft. De meest gevraagde vorm van christelijke zorg blijft overigens christelijke psychosociale hulpverlening. Onze klanten vinden het heel belangrijk dat die aansluit bij hun eigen, christelijke identiteit.
Marian: Als het goed met je gaat, denk je niet zo snel na over de vraag of je je bij een christelijke verzekeraar wilt verzekeren. Maar als er zorgen komen, persoonlijke zorgen of in het gezin, dan ziet men opeens toch de verschillen.
Wim: Klopt, dat merken wij ook. Tot die tijd halen mensen toch vaak een beetje de schouders op met de gedachte: hoezo naar een christelijke partij stappen? Uiteindelijk is de vraag die je elkaar binnen christelijke Nederland moet stellen: vinden we het belangrijk dat er christelijke hulp en zorg blijft bestaan? Zo ja, kies dan voor een zorgverzekeraar die er echt werk van maakt en die die zaken samen met partners in die zorgwereld handen en voeten wil geven.

Wie op zoek is naar christelijke hulp in het bijzonder kan terecht op ikzoekchristelijkehulp.nl. Wat is dat voor site?
Jaap: Het idee voor een database met christelijke zorgaanbieders ontstond bij mij toen ik in 1984 als maatschappelijk werker in de Betuwe werkte. Ik kwam regelmatig mensen tegen die aarzelden om professionele hulp te vragen, omdat ze graag iemand hadden die hun geloofsovertuiging snapte. Ik kreeg dus vaak de vraag: „Weet jij een christen-hulpverlener in de buurt?” Uiteraard kende ik niet iedereen in Nederland, maar ik begon op papier contactgegevens van hulpverleners te noteren. Dat adressenboekje is later op een cd-rom gezet, die echter nooit is uitgegeven, omdat de publicatie door de komst van internet is ingehaald. Rond 2002 raakte ik hierover in gesprek met Abwin Luteijn, de directeur van het toenmalige Pro Life Zorgverzekeringen, nu De christelijke zorgverzekeraar. Hij was zeer enthousiast over mijn plan en steunde de lancering van de website . Hij heeft ons vanuit Pro Life járen (financieel) gesteund en De christelijke zorgverzekeraar doet dat nog steeds. Ik heb net nog even gekeken hoeveel zorgverleners er inmiddels te vinden zijn… 1788! En we hebben ruim 100.000 bezoekers per jaar.
Wim: Bij de start van hebben we ons even afgevraagd: is dit een taak voor een zorgverzekeraar? Maar ja, we presenteren ons als christelijke organisatie, dan past het toch ook om inzichtelijk te maken waar christelijke zorg- en hulpverleners te vinden zijn? En om hun nou een soort abonnementsgeld te gaan vragen, dan haakt een deel meteen af. En dus investeren we nog steeds elk jaar een behoorlijk bedrag om de site in de lucht en actueel te houden.
Jaap: Als ik terugkijk op ruim twintig jaar ben ik heel dankbaar. De site voorziet echt in een behoefte. Als ik mijn cliënten en, bijvoorbeeld, Marian spreek, hoor ik dat veel mensen ons daarop hebben gevonden. De site vormt een enorm belangrijke bron voor mensen die op zoek zijn naar christelijke hulp. En voor mij persoonlijk is een bijkomend voordeel dat ik geen telefoontjes meer krijg van mensen die mij vragen of ik een christelijke hulpverlener in Groningen of Zeeland ken.

Hoe zorg je ervoor dat er op de site alleen goede en christelijke hulpverleners te vinden zijn?
Jaap: We kijken bij iedere aanmelding of iemand zich als christelijk hulp- of zorgverlener profileert. Om ervoor te zorgen dat de kwaliteit gewaarborgd is, hebben we in samenwerking met Pro Life Zorgverkeringen het “Certificaat Christelijke Zorg” ontwikkeld. Daarmee laat de zorgaanbieder zien professionele kwaliteit te kunnen bieden. Bijvoorbeeld door aangesloten te zijn bij een beroepsvereniging, te beschikken over een klachtrechtreglement en door een gecertificeerde opleiding in de hulpverlening te hebben gevolgd. Het kan dus niet zo zijn dat zorgaanbieders op de site op een dag heeft bedacht gesprekken te gaan voeren met mensen in nood en daarom een bord in de tuin heeft geplaatst en aan de slag is gegaan.
Wat betreft die christelijke identiteit: we gaan niet vragen tot welk kerkgenootschap de zorgaanbieders behoren, maar we vragen wel hoe ze hun geloof vormgeven in de manier waarop ze zorg verlenen. Daar stellen we vragen over. En we willen dat iedere zorgaanbieder op de site in een soort autobiografie schrijft hoe hij/zij christen-zorgaanbieder wil zijn.
Marian: Dat werkt best goed. Het functioneert in ieder geval absoluut niet als een soort afvinklijstje.
Jaap: Het is natuurlijk prima als een zorgaanbieder aangeeft dat hij/zij vanuit een reformatorische of evangelische achtergrond werkt. Dat helpt de hulpvrager uiteindelijk wel bij de vraag welke hulp, qua identiteit, waarschijnlijk het best bij hem past.

Marian, wat krijgen jullie bij De Vluchtheuvel terug van mensen die via de site bij jullie terecht zijn gekomen voor christelijke hulp?
We merken aan alles dat cliënten heel bewust voor ons kiezen. Ze willen graag dat hulp en zorg aansluiten bij hun identiteit. Dat de hulpverlener begrijpt dat ze, bijvoorbeeld, op zondag twee keer naar de kerk gaan. En waarom ze dat doen. En wat ze er horen. Het is ontzettend belangrijk dat hulpverlening en hulpvraag op elkaar aansluiten, omdat je dan van elkaar begrijpt waar de ander het over heeft.
Bij huwelijkstherapie is naast de therapie ook de huwelijksbelofte -in de kerk voor God uitgesproken- zwaarwegend. In het woord “trouwen” zitten de woorden “trouwen” en “rouwen”. Als het huwelijk ingewikkeld is geworden, is het zaak om samen, biddend, te werken aan herstel. Het is mooi om te merken dat in dit soort situaties in de christelijke gezindte de driehoek hulpvrager-gezin/familie-kerk vaak nog functioneert. We vinden het belangrijk dat er een goede samenwerking is met het pastoraat en zouden die graag uitbreiden. De toestemming van de cliënt is daarvoor wel noodzakelijk.

Heb je nog meer voorbeelden waaruit blijkt dat christelijke zorg en hulp een meerwaarde heeft boven niet-christelijke?
Marian: Ik sprak een collega met een jong meisje als cliënt, dat speciaal om een christelijke maatschappelijk werkster had gevraagd, omdat ze het zo fijn zou vinden als haar gesprekspartner zou snappen waar ze mee zat. Het was de bedoeling dat zij naar het sociaal team zou gaan, maar dat wilde ze dus niet. Ik vind het mooi dat zo’n jong meisje denkt: met alle respect voor het sociaal team, maar dat begrijpt me niet bij deze hulpvraag waarbij mijn identiteit een grote rol speelt.
Dit soort overwegingen spelen ook sterk bij problemen rond rouw en verdriet in een gezin. Mensen hebben dan sterk de behoefte aan iemand die hen echt begrijpt, die naast hen gaat zitten, meeleeft, luistert en hun perspectief biedt.
Jaap: Mag ik daar iets aan toevoegen? Ik doe onderzoek naar allerlei thema’s binnen de hulpverlening, onder meer naar “evidence based” hulpverlening, oftewel naar de bewezen werkzaamheid van hulp. Wat blijkt nu een van de belangrijkste factoren te zijn? De relatie tussen cliënt en zorgverlener, anders gezegd het vertrouwen in de zorgaanbieder. Dat vertrouwen hangt samen met herkenning van elkaars leefstijl. Christenen voelen zich daarom vaak meer of sneller vertrouwd met zorgverleners die ook zelf christen zijn, vanwege de herkenning in taalgebruik, normen en waarden et cetera. stelt deze zorgzoekers in staat om die christen-zorgverleners te vinden.

Wat maakt de hulpverlening bij Stichting De Vluchtheuvel voor cliënten herkenbaar christelijk, Marian?
Dat begint al in de wachtkamer. Op onze tafels liggen gesprekskaartjes van De christelijke zorgverzekeraar. Bezoekers mogen die meenemen en doen dat ook. Daarnaast liggen er bekende bladen zoals de Gezinsgids en Terdege. In de gesprekskamer staat vaak een passende Bijbeltekst op het whiteboard, die aanleiding kan zijn voor een mooi gesprek.
Verder komt in de hulpverleningsgesprekken de Bijbel natuurlijk aan de orde, daar waar geloof en zorg elkaar raken.
Wim: Mooi om te horen dat onze relatiekaartjes gebruikt worden. We zijn steeds op zoek naar dit soort handvatten op het gebied van geloof en zorg en werken daarbij graag samen met onze partners. Zo heeft De Vluchtheuvel een nieuw programma voor werkgevers ontwikkeld, Work Balance. Daarmee biedt ze onlinecoaching aan medewerkers van organisaties die zich afvragen of ze wel goed in hun vel zitten en of de werkplek bij hen past. Niemand vertelt enthousiast op een verjaardag dat hij bij een bedrijfsarts of therapeut loopt, maar zeggen dat je gecoacht wordt, ligt veel minder gevoelig. Tot en met mei loopt er een proef bij enkele reformatorische scholen: docenten kunnen onlinesessies van Work Balance meemaken. Vanuit ons budget hebben wij hiervoor geld beschikbaar gesteld. De reacties zijn tot nu toe erg positief: mensen voelen zich veel vrijer om dingen te delen op een rustig plekje, achter de eigen laptop, thuis of op school. En het is natuurlijk veel anoniemer dan bij een hulpverlener in zijn of haar praktijk.
Marian: Dit is echt de kracht van De christelijke zorgverzekeraar. Wim hoorde tijdens een vergadering van onze plannen -hij is altijd gezond nieuwsgierig- en heeft het gewoon opgepakt, in overleg met ons managementteam.

Maar is zoiets wel een taak van een verzekeraar? Moet De christelijke zorgverzekeraar niet gewoon polissen aanbieden en zorgkosten vergoeden?
Wim: Zeker en die zaken moeten netjes op orde zijn. Maar, wij willen zeker ook helpen en ondersteunen op alle gebieden waar geloof, zorg en gezondheid elkaar raken. Ik ben ontzettend graag bezig met mensen aan elkaar linken, organisaties met elkaar in contact brengen, alles om elkanders lasten te dragen en de christelijke zorg overeind te houden. Als ik dan hoor dat er een project wordt gestart om mentale fitheid van werknemers te verbeteren, dan spring ik daarin en dan steun ik dat graag met middelen. Een gebrek aan mentale fitheid is namelijk de oorzaak van ontzettend veel problemen: stress, onbalans werk-privé, burn-out.
Een ander voorbeeld: wij werken samen met koepels van christelijke psychologen en therapeuten en betalen mee aan een tweejaarlijks congres, waarop wordt nagedacht over christelijke zorg in Nederland. We proberen echt op alle mogelijke manieren de christelijke zorg in Nederland overeind te houden
Jaap: Misschien is het aardig om daar iets aan toe te voegen. Toen Pro Life Zorgverzekeringen nog maar net bestond, kwamen Abwin Luteijn, de toenmalige directeur, en jij, Wim, bij mijn zorginstelling over de vloer om te kijken of er een collectieve verzekering af te sluiten viel. Maar in jullie verhaal hoorde ik een vonk, een enorme motivatie om iets goeds te doen in de christelijke zorgwereld. Ik herinner me nog dat mijn collega en ik tegen elkaar zeiden toen jullie weg waren: „Dit kan wel eens een enorme beweging worden.” En dat hebben jullie helemaal waargemaakt. Jullie ontwikkelen initiatieven die een zorginstelling niet zo gauw zou ondernemen. Ik denk dat een mooie invulling is van jullie missie om te staan voor goede, christelijke zorg in Nederland.

Hoe zien jullie de toekomst van de christelijke zorg in Nederland voor je?
Marian: Ik denk dat we elkaar steeds meer nodig zullen gaan hebben en dat het daarom heel erg goed is dat we elkaar kennen. Het wordt nóg belangrijker om samen te werken en ik zie daarin een belangrijke taak voor De christelijke zorgverzekeraar weggelegd. Gelukkig zie ik ook dát we elkaar steeds meer vinden. Dat is ongelooflijk belangrijk om in de toekomst te kunnen blijven bestaan, want we zijn nog maar een smal volksdeel, daar moeten we nuchter over zijn.
Jaap: Ik ben het helemaal eens met Marian. We moeten elkaar inderdaad versterken als christelijke zorgorganisaties. Ik wil er alleen aan toevoegen dat we ook moeten denken aan christelijke zorgverleners in seculiere ondernemingen. En dat doet De christelijke zorgverzekeraar ook. Neem alleen al het voorbeeld van dat openstaat voor iedereen. Iedereen kan op die site kennismaken met christelijke zorg. En ik weet dat ook niet-christenen erop kijken. Waarom? Omdat christelijke zorg een betrouwbare degelijke uitstraling heeft, zeggen ze. Dat vind ik altijd mooi om te horen. Laten we hulpverleners blijven die „een aangename reuk verspreiden”, als ik het even Bijbels mag zeggen. Of we dat nou doen vanuit een seculiere of een christelijke instelling.
Wim: Ook in de toekomst zal de pijler “Samen zorgen voor goede christelijke zorg en hulp” een heel belangrijke voor ons blijven. We blijven er dus continu aandacht aan geven. Door te mee te doen in overleggen. Door contacten te onderhouden met de christelijke zorgsector. Door support te bieden en nieuwe initiatieven te steunen. Daarbij is de kwaliteit van zorg onze eerste prioriteit. Aandacht voor geloof is daar een belangrijk onderdeel van. Een mooi voorbeeld van een christelijke én kwalitatief hoogstaande organisatie is RST Kraamzorg. Die krijgt al jaren zeer hoge cijfers op Zorgkaart Nederland. Kijk, dat is mooi, hè? Dan laat je professionaliteit én identiteit samengaan. Dat is volgens mij goud!”
Verder verwacht ik dat de overheid zich op steeds meer zorgterreinen zal gaan terugtrekken. Dat geeft dan meer ruimte voor ons. En voor kerken. Het zou mooi zijn als die zich nog meer gaan realiseren dat ze niet buiten de samenleving staan. We zijn als christenen aan de samenleving gegeven voor mensen in nood. Misschien is het terugtrekken van de overheid wel de redding van de kerk. Met een kleine “r” natuurlijk.”

Jaap van der Meiden

Marian Ruitenberg

Wim van Rossum