Vandecasteele zat meer dan een jaar vast op verdenking van spionage en ging in de cel sterk achteruit. Hij was sinds 2015 actief in Iran voor verschillende organisaties. In januari werd hij nog veroordeeld tot een decennialange celstraf. Volgens Teheran is Vandecasteele geruild voor de in België tot twintig jaar veroordeelde 51-jarige Iraanse diplomaat Assadollah Assadi.

Vandecasteele werd donderdagavond al overgebracht naar Oman, waar hij werd opgevangen door Belgische militairen en diplomaten, meldde premier Alexander De Croo vrijdagmorgen. „Eindelijk vrij. Deze ochtend heeft hij een aantal medische tests ondergaan om zijn gezondheid te controleren en ervoor te zorgen dat hij zo goed mogelijk kan terugkeren”, zei hij in een videoboodschap. Ook heeft de premier een foto op Twitter geplaatst van de sterk vermagerde Vandecasteele aan boord van een vliegtuig.

België sloot vorig jaar een overeenkomst met Iran die de overdracht van gevangenen mogelijk maakt. Volgens ingewijden is dat verdrag uiteindelijk echter niet gebruikt in deze zaak omdat de procedure te lang duurde. Ook vreesde de regering dat Iran Vandecasteele tot de dood zou veroordelen. Vanwege de „imminente, ernstige en continue dreiging voor de Belgische veiligheid” werd Assadi daarom op basis van een speciaal artikel in de grondwet vrijgelaten. Hij werd donderdagnacht uit zijn Belgische cel gehaald en eveneens naar Oman gevlogen, waar hij aan Iran is overgedragen.

Assadi werd in 2021 in België veroordeeld voor het beramen van een terreuraanslag op Iraanse oppositieleden in Parijs. De aanslag zou worden uitgevoerd door een Iraans stel dat in België woont, maar werd door de Belgische veiligheidsdienst verijdeld.

De Iraanse oppositie in België veroordeelt de vrijlating van „de schijndiplomaat Assadi” krachtig. Het is „een beschamende toegeving aan chantage voor terrorisme en gijzeling”, stelt de Nationale Raad van Iraans Verzet in België.