Hygiëne thuis valt
soms vies tegen

Hoe zat het ook alweer met dat aanrechtdoekje? Aan het eind van een dag bevat de vaatdoek die 's morgens schoon uit de kast kwam, steevast een krioelende massa bacteriën. Gedurende de dag hebben ze zich in de vochtige doek bij kamertemperatuur razendsnel vermenigvuldigd. Elke dag een schone vaatdoek is dan ook een 'must'. Toch wordt de aanrechtdoek door 27 procent van de mensen langer dan vier dagen gebruikt.

Nog een paar cijfers: slechts 40 procent van de mensen die rauw vlees hebben klaargemaakt, vindt het noodzakelijk daarna de handen te wassen. Terwijl rauw vlees, en zeker kippenvlees, een belangrijke bron kan zijn van bacteriën die voedselvergiftiging veroorzaken. Minder dan de helft van de mensen gebruikt in de zomer een koeltas voor het vervoeren van diepvriesproducten uit de winkel naar huis. In 75 procent van de huishoudens is de koelkasttemperatuur gemiddeld te hoog. Een kwart van de mensen weet ook niet wat de juiste koelkasttemperatuur is (tussen de 4 en 7 graden Celsius). Regelmatige controle van die temperatuur is noodzakelijk.

En wat de verzorging van huisdieren betreft: eenderde van de hondenbezitters laat hun viervoeter niet jaarlijks ontwormen. Dat schept risico's voor kinderen, die via het huisdier besmet kunnen raken met wormeieren.

Voedselvergiftiging
Jaarlijks doen zich volgens conservatieve schattingen in Nederland ten minste twee miljoen gevallen van voedselvergiftiging voor. Bij gezonde mensen verloopt zo'n besmetting meestal goedaardig en is er 'slechts' sprake van misselijkheid, braken en diarree. Bij zwangeren, bejaarden en mensen met een verminderde weerstand is een veel ernstiger verloop mogelijk. Denk aan de problemen met de te lang en te warm bewaarde bavaroiseoetjes, een aantal jaren geleden in enkele verpleeghuizen.

Bekende en veelvoorkomende ziekteverwekkers uit voedsel zijn onder meer de Campylobacter jejuni (vlees), Listeria monocytogenes (in zachte kaas) en de salmonellabacterie (vlees, groenten). Van de laatste alleen al bestaan er meer dan 2200 verschillende soorten. Ze zitten in de voedselketen en grijpen hun kans op momenten dat er ergens in de keten dingen misgaan en hygiënische fouten worden gemaakt.

Salmonella voelt zich thuis in het spijsverteringskanaal van mens en dier. Dieren kunnen elkaar gemakkelijk besmetten via mest-, huid- of veercontact en dat gebeurt in de bio-industrie dan ook veelvuldig. Ook eieren kunnen op die manier besmet raken met salmonella. Bij het slachten kan het eveneens misgaan, bijvoorbeeld door darmbreuk. De bacterie kan zo overspringen op het voor de consument bestemde vlees. Als er vervolgens verderop in de voedselketen verkeerd met dit rauwe vlees of de eieren wordt omgegaan, is de kans op besmetting reëel.

Huishoudens
Van de twee miljoen Nederlandse gevallen van voedselvergiftiging wordt ruwweg de helft veroorzaakt door fouten in de huishoudelijke sfeer. „Mensen denken vaak dat ze goed bezig zijn, maar bij nader inzien blijkt dat nogal eens anders uit te pakken”, zegt mevrouw ir. F. de Vries-Pels van het Voedingscentrum in Den Haag. Ze is projectleider van de vorige week gestarte campagne ”Eet & Woon Veilig & Schoon”.

Kern van de campagne vormt een ”Hy- giënecode voor de privéhuishouding”, een 130 pagina's tellende brochure op A4-formaat met belangrijke aanbevelingen en maatregelen die de consument zelf kan uitvoeren om te voorkomen dat hij ziek wordt door onvoldoende te letten op hygiëne. De richtlijnen zijn, mede op initiatief van de Inspectie Gezondheidsbescherming, ontwikkeld door het Voedingscentrum, bijgestaan door wetenschappers en vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties.

Al eerder verschenen vergelijkbare codes voor de horeca, de detailhandel en de voedingsmiddelenindustrie. Die hebben een wettelijke status. Op de naleving wordt toegezien door de inspecties Gezondheidsbescherming, Waren en Veterinaire zaken. Overtreding levert een strafbaar feit op. De code voor de consument heeft niet zo'n wettelijke basis. „Van overtreding van de code word je misschien wel ziek, maar je belandt niet achter de tralies”, aldus minister E. Borst-Eilers van Volksgezondheid tijdens de presentatie van de code, eind vorige week.

Veel informatie
De introductie van de handleiding is volgens haar een „echt belangrijke gebeurtenis. De code bevat veel informatie waar je iets aan hebt. Want anders dan mensen misschien afleiden uit journaalbeelden en krantenberichten, het gevaar komt niet altijd van buiten, maar waart ook ongezien rond tussen koelkast en magnetron.”

Overigens krijgt de consument zelf de complete code niet in handen. Hij moet het doen met een eenvoudige en beknopte folder met de belangrijkste richtlijnen. Meer uitgebreide informatie is wel te verkrijgen op de internetsite van het Voedingscentrum (www.voedingscentrum.nl). De folder wordt vanaf half oktober verspreid via 4500 zelfstandige slagerijen, promotieteams in tien steden, de Felicitatiedienst (gericht op zwangere vrouwen) en op consumentenbeurzen.

Een kwart van het kippenvlees bevat salmonella