Wie gezond leeft, wordt gemiddeld negen jaar later ziek

Dat bleek maandag uit onderzoek van het Erasmus MC, dat werd gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift PLOS Medicine .

Voor het onderzoek zijn gegevens gebruikt van deelnemers uit het langlopende bevolkingsonderzoek in de wijk Ommoord in Rotterdam. Sinds 1989 wordt daar van ruim 9000 mensen –bij de start van de studie gezonde 45-plussers– bijgehouden hoe ze leven, eten en bewegen en welke ziekten ze krijgen. Inmiddels zijn er 3000 van hen overleden.

De onderzoekers hebben de invloed van drie risicofactoren (roken, overgewicht en een hoge bloeddruk) op zes chronische, levensbedreigende ziekten berekend. Het gaat om kanker, diabetes, hart- en vaatziekten, beroertes, longziekten en neurodegeneratieve aandoeningen als parkinson en dementie. Het moment waarop een van die ziekten voor het eerst toesloeg, lag voor de gezond levende mensen gemiddeld negen jaar later dan voor de mensen die roken, te zwaar zijn en een te hoge bloeddruk hebben. Mensen die gezond leven, worden gemiddeld pas ziek als rokers met overgewicht en een hoge bloeddruk al op het punt van overlijden staan.

Maar liefst negen van de tien inwoners van 45 jaar en ouder krijgt een levensbedreigende ziekte als ze ouder worden. Een derde van hen ontwikkelt er meerdere naast elkaar. Hart- en vaatziekten en dementie vormen de meest voorkomende combinatie, gevolgd door hart- en vaatziekten en kanker.

Wie gezond leeft, heeft minder kans op aandoeningen als diabetes, hart-, vaat- en longziekten. „Al is het effect het meest uitgesproken bij hart- en vaatziekten en diabetes”, zegt arts-onderzoeker Silvan Licher van het Erasmus MC. „Bij kanker komen nog andere risicofactoren kijken die we in de studie niet hebben meegenomen, bijvoorbeeld een gebrek aan beweging of overmatig alcoholgebruik.”

Maar uit het onderzoek blijkt ook dat deze groep op latere leeftijd meer risico heeft op dementie. „Dat lijkt een beetje tegenstrijdig”, zegt de arts-onderzoeker. „Maar mensen die gezond leven en als eerste ziekte dement worden, lopen vaak al tegen de 80 jaar. Voordat ze dementie kregen, hebben ze geen andere chronische ziekte ontwikkeld.”

Levensstijl

De onderzoekers zien opvallende verschillen in de leeftijd waarop levensbedreigende ziekten zich voor het eerst openbaren bij mannen en vrouwen. Zo hebben mannen een grotere kans om eerder ziek te worden dan vrouwen. „Zij krijgen vaker als eerste een hartziekte of een chronische longziekte, terwijl vrouwen een hoger risico hebben op neurodegeneratieve aandoeningen als parkinson en dementie”, zegt Licher. Volgens de arts-onderzoeker komt dat onder andere omdat de mannen in de studie vaker rookten dan de vrouwen. „Vrouwen roken minder vaak, en maken dus ook minder kans op een chronische longziekte. Dan worden ze ouder, en hebben vervolgens een wat hoger risico om dementie als eerste ziekte te krijgen.”

De bevindingen sluiten aan op eerdere onderzoeken. „In Nederland worden vrouwen gemiddeld vaak iets ouder dan mannen.”

Het onderzoek onderstreept het belang van een gezonde levensstijl. „We worden bijna allemaal een keer ziek, maar door gezond te leven kunnen we de leeftijd waarop we ziek worden naar achteren verplaatsen,” aldus de arts-onderzoeker. „En wie bijvoorbeeld op latere leeftijd dement wordt, leeft gemiddeld korter. De rest van het lichaam is namelijk ook ouder geworden.”

Wie gezond leeft, wordt gemiddeld negen jaar later ziek

Gezondheid

RD.nl in uw mailbox?