De best sensationele tocht door het binnenste van de basiliek heet ”Klim naar het licht”. De route begint in de doopkapel, waar de wentelingen van de spiltrap als een slakkenhuis omhooggaan. Tientallen meters boven je kijken mensen even naar beneden. Op naar boven dus.

De eerste grote halteplaats is de koepel, waarvandaan je een mooi uitzicht hebt op het interieur van de Sint Bavokathedraal: de zetel van de bisschop, de preekstoel, de glas-in-loodramen, het grote Willibrordus-orgel en de heiligenbeelden.

Het wordt nog veel mooier, maar dan moet er wel stevig verder geklommen worden. Via de wenteltrap van de vrouwentoren gaat het omhoog tot bijna bovenin. Daar kun je uitstappen. Vanaf de loopbrug, 60 meter boven de stad, zie je hiervandaan de Grote of Sint-Bavokerk –de protestantse evenknie van de basiliek– in het centrum van de stad, evenals de duinen aan de andere kant. Met helder weer kun je Amsterdam zien liggen, maar dat is er vandaag niet bij. De koepel met zijn groene, koperen bekleding is hier bijna onder handbereik. De terugweg verloopt via de mannentoren.

Het is niet verplicht om de klim in korte tijd te doen. Je kunt op verschillende plaatsen uitrusten op rode zitzakken, een vrijwilliger aanklampen of luisteren naar informatie uit luidsprekers. Er is ook alle tijd om de joekels van klokken te bekijken of –nog een stukje hoger– het mechanisme ervan.

Volgeboekt

„Het is druk vandaag”, zegt Wim Eggenkamp, voorzitter van de Stichting Kathedrale Basiliek Sint Bavo te Haarlem. „Er mogen niet meer dan 45 personen per keer naar boven om de veiligheid op de loopbrug te waarborgen. Vandaag zijn we volgeboekt. We hopen deze zomer op in totaal 100.000 bezoekers.”

Als Eggenkamp over de basiliek begint te praten, is hij niet meer te stuiten. Hij vertelt over de totstandkoming van de kerk in de jaren 1895 tot 1930. De kerk werd in drie fasen gebouwd, waarbij in elke fase een nieuwe bouwstijl tot ontwikkeling kwam. Het begon met de neogotische stijl, daarna volgde jugendstil en ten slotte kwam de Amsterdamse School in beeld. „Elementen van deze bouwstijlen zijn terug te zien in het gebouw.”

Eggenkamp loopt naar de vier pilaren die de koepel dragen. Ze zijn vernoemd naar vier Griekse deugden. In de hoekvlakken daarboven, waar de grote koepel begint, hadden de vier evangelieschrijvers afgebeeld moeten worden, maar daar is bij de bouw niets meer van gekomen. Daarboven in de twaalf nissen had men de twaalf stammen van Israël willen afbeelden, met daartussen beelden van de twaalf apostelen, maar ook die zijn er niet gekomen. Daar weer boven –in de tweede omgang– verwijzen de hekjes in hun vormgeving naar de vestingwerken van het huidige Jeruzalem.

Vier orgels

Eggenkamp wijst naar de vier orgels van de kerk. Het Willibrordusorgel is ná het orgel van de Laurenskerk in Rotterdam het grootste kerkorgel van Nederland. Het instrument telt 81 registers, verdeeld over 4 klavieren en pedaal.

„Voor de preekstoel zullen protestanten wel veel belangstelling hebben”, zegt Eggenkamp. De bronzen kansel beeldt de gelijkenis van het mosterdzaad uit. Aan de voet bij de kanseltrap begint de mosterdstruik, die zijn weelderige takken en bladeren tot boven de kansel voortzet. „Als je nog iets dichterbij komt, zie je de vogels zitten.”

Restauratie Sint Bavo gereed

De restauratie van de kathedrale basiliek Sint Bavo in Haarlem startte in 2004 met het herstel van de plebanie (pastorie). Na 2010 volgden de transepten met de koepel, het hoogkoor, het middenschip en het westfront met de torens. De kosten bedroegen 22 miljoen euro, waarvan de (landelijke, provinciale en plaatselijke) overheid de helft opbracht. Het bisdom en de parochie zorgden voor 4 miljoen euro. De rest werd bijeengebracht door fondsen en particulieren. Ter gelegenheid van het einde van de restauratie wordt bezoekers vanaf een loopbrug tussen de twee torens een magnifiek uitzicht over de stad geboden. ”De klim naar het licht” loopt in elk geval tot en met 31 juli.

deklimnaarhetlicht.nl