Niet dat het daar direct op leek uit te lopen. „Je was zo verlegen dat ik amper een woord uit je kreeg”, zei Philip later tegen Elizabeth.

Behalve man en vrouw zijn ze ook achterneef en -nicht. Philip en Elizabeth zijn beiden achterkleinkind van koningin Victoria. Een andere familieband is er via koning Christiaan IX van Denemarken, maar daarin schelen ze een generatie: Philip is zijn achterkleinzoon en Elizabeth een achter-achterkleindochter. Philip was ook verwant aan de vroegere Russische tsarenfamilie.

Philip en Elizabeth kenden elkaar van een bruiloft in 1934 en van de kroning van Elizabeths vader, George VI, in 1937. Het eerste echte contact –hoewel Elizabeth dus weinig zei– was er op 22 juli 1939, op het Royal Naval College in Dartmouth. De 13-jarige Elizabeth kwam er met haar ouders en zus op bezoek, de bijna vijf jaar oudere Philip was er in opleiding als cadet. „Lilibet had alleen oog voor hem”, zei haar gouvernante later. „Ze keek nooit meer naar andere jongens”, aldus haar nicht Margaret Rhodes.

Sober

Elizabeths vader had wel even wat bedenkingen tegen Philip Mountbatten, want geld had hij amper. Maar het kwam toch tot een huwelijk, op 20 november 1947.

De bruiloft was sober, want in de naoorlogse jaren was het schaarste troef. Elizabeth had kledingcoupons verzameld om de stof voor haar jurk te kunnen kopen, want die was op de bon. Norman Hartnell ontwierp de bruidsjapon.

Bijna werd de uitstraling van de bruid nog eenvoudiger dan al de bedoeling was: net voordat ze naar Westminster Abbey zou rijden, brak haar tiara. Maar die werd snel gerepareerd.

Elizabeth was nu vrouw van een marineman, en al vrij snel ook moeder: in 1948 werd prins Charles geboren –vorige week woensdag werd hij 69, en nog steeds zit hij als kroonprins in de wachtkamer–, in 1950 prinses Anne, in 1960 prins Andrew en in 1964 prins Edward.

Tweede viool

Na ruim vier jaar veranderde het leven van het jonge stel drastisch: koning George overleed plotseling en Elizabeth was opeens koningin. En dat is ze nog steeds, inmiddels bijna 66 jaar.

Philip vond het weleens lastig dat hij nu de tweede viool speelde. „Ik ben de enige man in het land die zijn kinderen niet zijn eigen naam mag geven”, zei hij bitter. Hij haalde vaker de pers met pikante, soms nogal ontactische uitspraken.

De prins-gemaal beheerde de koninklijke landgoederen, bemoeide zich met zijn kinderen als Elizabeth er geen tijd voor had en ging mee tijdens staatsbezoeken.

„Philip wimpelt complimentjes altijd weg, maar hij is altijd mijn grote kracht en gids geweest”, zei Elizabeth. „Mijn eerste, tweede en laatste baan is de Queen nooit teleurstellen”, wist Philip. „Aangezien ik dat natuurlijk weleens doe, is het een zegen dat ze een overvloed aan tolerantie heeft.”

Op 2 augustus had de 96-jarige Philip zijn laatste reguliere publieke plichtpleging. Tot die dag had hij sinds de troonsbestijging van Elizabeth 22.219 officiële bijeenkomsten bijgewoond, 637 officiële soloreizen overzee gemaakt, 5496 toespraken gehouden, 14 boeken geschreven en was hij president, beschermheer of lid van 785 organisaties. In 2016 was hij nog 110 dagen van het jaar aanwezig bij publieke bijeenkomsten. Op eigen verzoek ging hij met ‘pensioen’, maar hij sloot niet uit dat hij zo nu en dan toch aanwezig zou zijn bij een officiële bijeenkomst.

>>rd.nl/platina voor meer foto’s.