Analyse: Is klimaatakkoord van Parijs historisch keerpunt?

Fabius, de Franse minister van Buitenlandse Zaken, noemde de tekst van het akkoord „ambitieus en uitgebalanceerd, een historisch keerpunt.” VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon kwalificeerde het akkoord eveneens als „historisch.”

Tot op zekere hoogte hebben de sprekers gelijk. Niet eerder in de geschiedenis werden zoveel landen het eens over zo’n uitgesproken klimaatdoel: de temperatuur van de aarde mag niet hoger worden dan 2 graden Celsius boven de waarde van het pre-industriële tijdperk. Zo mogelijk moet de temperatuurstijging zelfs beperkt worden tot 1,5 graden.

Verdubbeling

Ook was er brede overeenstemming over het Green Climate Fund, waaraan de rijke landen samen elk jaar 100 miljard dollar zullen doneren om de ontwikkelingslanden te helpen zich te wapenen tegen klimaatverandering. De VS verdubbelde zijn toezegging zelfs om de ontwikkelingslanden mee te krijgen.

De Chinese delegatie vindt het voorliggende akkoord zelfs min of meer acceptabel. Dat is eveneens uniek, want voorheen konden de VS en China het maar moeilijk eens worden met elkaar.

Er zijn echter ook zwaktes aan te wijzen in het verdrag die de naleving kunnen beperken of verhinderen.

Zo hebben ruim 185 landen vrijwillige klimaatdoelen ingeleverd, de zogeheten intended nationally determined contributions (INDC’s). Deze toezeggingen zijn samen veel te laag om de opwarming van de aarde te beperken tot 2 graden Celsius. De ingeleverde klimaatdoelen voorzien in een opwarming met 2,7 tot 3,5 graden.

Het is overigens de vraag of een maximale temperatuurstijging van 2 graden wel haalbaar is. Wetenschappers hebben berekend dat de uitstoot van CO2 dan met meer dan 70 procent moet dalen in 2050.

Airconditioning

Om te controleren of landen hun toezeggingen ook naleven, moeten er robuuste transparante regels komen, die voor elk land hetzelfde zijn. De VS willen zelfs een internationaal klimaatagenschap oprichten dat de naleving van de klimaatdoelen in de gaten houdt.

En daar is China het niet mee eens. De Chinese delegatie gaf aan dat Chinezen ook graag willen autorijden en een airconditioning willen aanzetten. Met andere woorden: wij willen niet gecontroleerd worden. Dat maakt het mogelijk om het juridisch bindende verdrag van Parijs eenvoudig te omzeilen.

Ook hebben de Republikeinen in de het Amerikaanse Congres gezegd elk bindend klimaatverdrag te zullen blokkeren. Daardoor is het onzeker of de VS, wanneer ze zaterdag voor het verdrag stemmen, het wel zullen naleven.

De top in Parijs zou een historisch keerpunt kunnen worden. Wanneer de twee grootste CO2-producenten, de VS en China, er niet in slagen hun uitstoot naar beneden te brengen, is het onmogelijk om het mondiale 2-gradendoel te halen. Dan is ook dit akkoord gedoemd te mislukken.

Analyse: Is klimaatakkoord van Parijs historisch keerpunt?

Buitenland

RD.nl in uw mailbox?