Een ervaringsdeskundige met autisme. Zo wil de 27-jarige inwoner van Zwolle het liefst worden genoemd. Termen als ”autist” en ”iemand met autisme” vindt hij minder positief. Hij verschuilt zich niet voor zijn beperking. Tegelijk wil hij vooruitkijken naar een mooie toekomst en een goede baan.

Micha bewoont een eenvoudige kamer in een studentenflat op loopafstand van het centrum van Zwolle. Zijn boekenkast verraadt een brede interesse voor onder andere theologie. Hij bezoekt meestal op zondag de christelijke gereformeerde kerk in Zeewolde, de plaats waar zijn ouders wonen.

Theoretisch

Micha groeide op in Zeewolde en ging daar naar een reguliere basisschool. „Een prettige en goede school”, zo blikt hij terug. Al in groep 2 werd autisme vastgesteld nadat een juf merkte dat hij anders reageerde dan anderen. „Ik was op mezelf en was theoretisch. Mijn taalgebruik was goed ontwikkeld.”

Na de basisschool volgde hij een havo/vwo-opleiding op het speciaal onderwijs. „We zaten met allemaal mensen met autisme in de klas. Ik was een van de weinige christenen. Allemaal hadden we uitgesproken meningen. Maar als ik mijn opvattingen over bijvoorbeeld het homohuwelijk uitte, dan vonden de docenten dat onacceptabel. Ze sloten me op in een lokaal.” Micha noemt het een eenzame en moeilijke tijd.

De middelbare school maakte hij niet af. Via een zorgboerderij ging hij naar het mbo, waar hij bedrijfsadministratie leerde. Op zich een prima keuze, maar in het tweede jaar kon hij niet verder. Geen enkel bedrijf of gemeente wilde hem een stageplek bieden. „Als ik op gesprek was geweest, belden ze me op dat ze negatieve ervaringen hadden met mensen met autisme. Maar op basis van autisme mag je niet worden geweigerd. Dus stuurden ze vervolgens een mail dat ik te langzaam was of dat ik niet in het team paste.”

Verstandelijk probleem

Het mbo verruilde Micha voor het volwassenenonderwijs, de vavo, om daar zijn havo-diploma te halen. Lachend: „Op de vavo was er een jonge vrouw die dacht dat ik een verstandelijk probleem had. Ze ging op een schattig toontje tegen me praten.” In 2019 stapte hij over naar een hbo-opleiding in de accountancy. „In 2020 moesten we door corona thuis de lessen volgen. Mijn klasgenoten wilden me vanwege mijn autisme kwijt. Het lukte hen om mij uit de onlinelessen te verwijderen.” Hij besloot het hbo te verlaten en een vwo-diploma te halen. „Op die school mocht ik wel fysiek de lessen volgen.”

Theologische Universiteit TUA was het volgende station. Daar bewaart de Zwollenaar goede herinneringen aan. „Docenten zeiden dat ze mensen als mij goed konden gebruiken voor het onderzoeken van Bijbelteksten.” Echter: de talen waren te moeilijk. Daarom besloot hij na een jaar over te stappen naar de Universiteit Utrecht, waar hij inmiddels het eerste leerjaar van een economische opleiding achter de rug heeft. „Ik heb goed contact met klasgenoten. Vooral met Chinese mensen. Zij komen uit een hiërarchische structuur, waarbij alles van bovenaf wordt geregeld. Dat herken ik uit mijn reformatorische achtergrond.” Met zijn opleiding hoopt Micha ooit binnen de directie van een zorginstelling een financiële functie te gaan vervullen, met als gedachte dat daar ook ervaringsdeskundigen nodig zijn.

Breed inzetbaar

Een banenplan van de overheid om meer mensen met een beperking aan het werk te helpen, leverde de afgelopen jaren te weinig arbeidsplaatsen op. Micha denkt dat het bedrijfsleven mensen wel aan het werk wil helpen, maar dat de overheid zelf achterloopt. „Overheidsinstellingen willen mensen die kunnen onderhandelen en die breed inzetbaar zijn. En dat kan voor mensen met autisme vaak niet.” Hij denkt dat organisaties meer potentieel kunnen halen uit mensen met een beperking door hen intern specialistische opleidingen aan te bieden. „Als je alleen maar generalisten zoekt, krijg je geen specialisten binnen. En die heb je juist ook nodig.”

„Als je alleen maar generalisten zoekt, krijg je geen specialisten binnen” - Micha Ouwens, ervaringsdeskundige autisme

Ook moet er volgens Micha een geschikte werkplek worden gecreëerd. Bijvoorbeeld door een eigen kamer aan te bieden. „Maar dat moet ook weer niet te duur zijn. Soms is het goedkoper om iemand vanuit huis te laten werken.” Micha denkt dat bij banen waar een universitaire opleiding is vereist mensen met autisme meer worden gewaardeerd dan bij lagere opleidingen. „Op een universiteit zijn mensen het gewend om met diversiteit om te gaan.” Er valt volgens hem dus nog veel te winnen bij opleidingen en banen op de iets lagere niveaus.

Micha denkt dat er meer respect nodig is voor mensen met een beperking. Is het verstandig om in een sollicitatiegesprek autisme te benoemen? „Ja, als je dat niet doet, loop je het risico dat je vanwege je gedrag wordt afgewezen of dat een werkgever je niet serieus behandelt. Ik vertel over mijn autisme omdat ik wil worden gewaardeerd vanwege mijn karakter en mijn eigenschappen.”