Voorpagina29 januari 2001

Dossier Midden-Oosten

Overleg Taba zonder
doorbraak beëindigd

Van onze buitenlandredactie
JERUZALEM – Het vredesoverleg tussen Israël en de Palestijnen in het Egyptische Taba is zaterdag beëindigd zonder dat er een doorbraak is bereikt. Beide partijen toonden zich echter wel optimistisch. In de na afloop van het marathonoverleg gezamenlijk uitgebrachte verklaring werd gesproken van een ongekend positieve sfeer.

Het kantoor van Barak meldde gisteravond echter dat de premier had besloten het „politieke contact met Arafat en de zijnen niet voort te zetten tot na de verkiezingen” van 6 februari, wanneer de Israëliërs een premier kiezen en premier Ehud Barak Likud-leider Ariel Sharon moet zien te verslaan.

De Israëlische minister van Buitenlandse Zaken, Shlomo Ben-Ami, het hoofd van de Israëlische onderhandelingsdelegatie, wilde geen details geven over de inhoud van het zesdaagse overleg in Taba, maar zei wel dat de beide partijen elkaar zeer dicht zijn genaderd op weg naar een definitieve vredesregeling. Volgens Ben-Ami is er een grote kans op succes als na de premierverkiezingen verder wordt gepraat.

Volgens de peilingen maakt Barak eigenlijk alleen kans te worden herkozen als hij tastbare vooruitgang in de vredesonderhandelingen met de Palestijnen kan melden.

De Palestijnen zeiden dat in Taba enige vooruitgang is geboekt, maar lieten zich in minder optimistische bewoordingen uit dan het Israëlische kamp. Onderhandelaar Nabil Shaath meldde „vruchtbare en zeer serieuze gesprekken” en zei dat de partijen het bijna eens waren over de veiligheid en de toekomstige grenzen van de Palestijnse staat. „Dit zijn echte onderhandelingen, niet doen alsof.”

Shaath zei ervan uit te willen kunnen gaan dat na 6 februari verder zal worden gesproken op basis van afspraken waarover men het bij de eerdere besprekingen al eens is geworden. Hij gaf aan dat de Palestijnen niet van zins zijn te onderhandelen op basis van de door Sharon uitgedragen standpunten.

Hoewel het optimisme na Taba overheerst, lijkt een overeenkomst voor de cruciale datum van 6 februari niet of nauwelijks mogelijk. Er is nog altijd groot verschil van mening over de kwesties Jeruzalem en de Palestijnse vluchtelingen. Barak heeft de Amerikaanse president George Bush laten weten ervan uit te gaan dat het overleg na 6 februari zal worden voortgezet. Het is zeer de vraag of de Israëlische onderhandelaars dan nog dezelfde zullen zijn.

Sinds eind september zijn er bij onlusten in Israël en de bezette gebieden 375 mensen om het leven gekomen. De meesten van hen waren Palestijnen die door Israëlisch geweervuur werden getroffen. De Palestijnse leider Arafat haalde gisteren hard uit naar de Israëlische regering, die zijn inziens te zware (militaire) middelen inzet tegen de relschoppende Palestijnse jongeren. „De huidige regering van Israël heeft de afgelopen vier maanden een woeste en barbaarse oorlog gevoerd tegen het Palestijnse volk en haar schaamteloze en fascistische militaire agressie daarop botgevierd”, beweerde Arafat in Davos, waar hij de topontmoeting van het Wereld Economisch Forum bijwoont.

De Israëlische minister en oud-premier Shimon Peres stond naast Arafat. „Ik dacht dat ik voor een trouwerij kwam, niet voor een scheiding”, reageerde hij op de na Taba zo onverwacht felle woorden van Arafat. Volgens Peres zou er zonder het topoverleg in Egypte nu een diepe crisis tussen de Israëliërs en de Palestijnen hebben bestaan.

Warme lucht
Aanvankelijk werd zelfs gezegd dat er plannen waren voor een ontmoeting tussen Barak en Arafat, die nog deze week in Stockholm zou moeten plaatsvinden. Gisteren werd duidelijk dat premier Barak daar niets in ziet. Waarnemers menen dat een ontmoeting met Arafat Baraks imago voor de verkiezingen nog verder zou kunnen schaden.

De zittende premier heeft in de opiniepeilingen al een enorme achterstand op Sharon. De Likud-leider doet de toenadering in Taba af als een verkiezingsstunt. Hij verklaarde gisteren het overleg niet te zien als een serieuze poging om de problemen op te lossen. Barak zou Israël „in de uitverkoop” doen om zijn positie te redden. De premier zou de Palestijnen allerlei extra toezeggingen hebben gedaan. De redenering is dat Barak stemmen kan winnen door de kiezers het vooruitzicht van een vredesregeling te bieden.

Palestijnse vertegenwoordigers delen de scepsis van Likud. De chef van de geheime dienst, Mohammed Dahlan, noemde de verklaring van Taba „veel warme lucht.”

Zie ook:
„Het is onmogelijk zo door te gaan”