Tsernomyrdin tevreden
terug naar Moskou

Joegoslavië heeft overigens al eerder gezegd de uitgangspunten van de G-8 te aanvaarden op voorwaarde dat de NAVO haar aanvallen stopt. Over deze eis wordt in de gisteren uitgegeven verklaring niet meer gerept.

Tsjernomyrdin ondernam gisteren in Belgrado zijn vierde bemiddelingspoging. Het bezoek werd overschaduwd door de aanklacht van het Joegoslavië-tribunaal tegen president Milosevic. Rusland heeft de aanklacht bestempeld als een politieke zet van de NAVO. Volgens de Russische premier Stepasjin bevindt Milosevic zich in een „uitzichtloze situatie.” Maar opgeven zal hij niet, zei Milosevic' broer Borislav –ambassadeur in Moskou– gisteren. „Hij gaat tot het einde door.”

De verklaring stelt dat zo snel mogelijk de terugkeer van de vluchtelingen uit Kosovo moet worden bewerkstelligd, en dat hun veiligheid moet worden gewaarborgd. Daarnaast zegt Belgrado dat de Kosovo-crisis moet worden geregeld door middel van een politiek akkoord, waarin wordt afgesproken dat de provincie „substantiële autonomie” krijgt en de gelijkheid van alle burgers en nationale groepen wordt vastgelegd. Verder zegt Joegoslavië erop te vertrouwen dat de internationale gemeenschap de territoriale integriteit van Joegoslavië wil waarborgen.

Het G-8-akkoord voorziet onder meer in de regeling van het conflict via de VN-Veiligheidsraad, de terugkeer van vluchtelingen en de stationering van een „internationale aanwezigheid” in Kosovo om de veiligheid van de terugkerende vluchtelingen te waarborgen.

De Joegoslavische verklaring gaat niet in op dat laatste element. Juist de aard en de samenstelling van een eventuele vredesmacht in Kosovo is een van de belangrijkste twistpunten tussen de Joegoslavië en de NAVO. Overigens is er ook tussen de NAVO en Rusland nog geen overeenstemming over de commandostructuur van de vredestroepen.

Tsjernomyrdin deed voor zijn gesprek met Milosevic harde uitspraken over onderhandelingen met de EU en de VS die een einde moeten maken aan de Kosovo-crisis. In een artikel in de Washington Post schreef hij dat Rusland uit het onderhandelingsproces stapt als de NAVO de bombardementen niet staakt. „De wereld is in dit decennium nog niet eerder zo dicht bij de rand van de nucleaire oorlog geweest.” Als de aanvallen niet snel stoppen, zal hij president Jeltsin bovendien adviseren alle militaire en technologische samenwerking met de VS en Europa te staken.

Kort na zijn aankomst in Belgrado zei Tsjernomyrdin nog ontevreden te zijn over het overleg van de afgelopen 2 dagen met de Amerikaanse en de Europese bemiddelaars, Talbott en Ahtisaari. Hij kondigde echter aan volgende week samen met de Finse president naar Belgrado te reizen. Talbott sprak gisteren met NAVO-secretaris-generaal Javier Solana en stelde daarna de Noord-Atlantische Raad op de hoogte van de besprekingen.

Thaci
NAVO-functionarissen meldden dat het NAVO-hoofdkwartier gisteren ook bezoek kreeg van Hashim Thaci, een hoge commandant van het UCK en de leider van een overgangsregering voor Kosovo die het UCK heeft opgezet. De NAVO zegt geen betrekkingen met het UCK te onderhouden en woordvoerder Shea benadrukte dat Thaci's bezoek „informeel” was en dat er geen ontmoeting met Solana zou plaatsvinden.

De Franse krant Le Monde publiceerde gisteren een vraaggesprek met Thaci waarin deze naar zijn rivaal uithaalde, de gematigde etnisch Albanese leider Ibrahim Rugova, die net als hij donderdag een gesprek heeft gehad met de Franse minister van Buitenlandse Zaken Hubert Vedrine. Wat Rugova zegt „heeft niet veel belang”, zei Thaci, „omdat hij geen greep heeft op de politieke en militaire werkelijkheid. Hij behoort niet meer tot de toekomst van Kosovo.” Rugova is president van de in 1992 door de etnische Albanezen uitgeroepen Republiek Kosova en heeft steeds gepleit voor geweldloos verzet tegen de Serviërs.

Thaci voerde de etnisch Albanese delegatie bij de onderhandelingen in Rambouillet aan. Hij zei dat de akkoorden die zijn delegatie daar heeft getekend een goede basis vormen voor een politieke oplossing voor Kosovo. Hij zei dat het UCK bereid is de politieke en militaire transformatie te ondergaan die het Westen eist. Of daartoe behoort dat het UCK zijn wapens zal afgeven, zoals het Westen ook eist, maakte hij niet duidelijk. Hij riep de internationale gemeenschap op grondtroepen naar Kosovo te sturen en zei een status van internationaal protectoraat een goede tussenoplossing te vinden.

(Volgens het Rode Kruis ontwikkelt zich in Servië een humanitaire tragedie, die nauwelijks aandacht krijgt. Vier miljoen van de ruim tien miljoen inwoners leven nu onder de armoedegrens, stelt de hulporganisatie. Een half miljoen mensen is door de bombardementen zijn baan kwijtgeraakt. In totaal zit nu meer dan de helft van de bevolking zonder werk. Tienduizenden kinderen, die dagelijks urenlang in bunkers leven, zijn zwaar getraumatiseerd. Ruim 600.000 mensen zijn dakloos geworden en 1,2 miljoen inwoners zijn ontheemd uit angst voor de bommen en door de verwoestingen. Het grootste probleem is echter de drinkwatervoorziening; door gebrek aan elektriciteit functioneren de waterpompen niet meer.)

Uit een opiniepeiling die onder de Russische bevolking is gehouden, blijkt dat de meeste Russen achter de Russische onderhandelingspogingen in de crisis rond Kosovo staan en dat velen bang zijn voor de NAVO en deze organisatie als potentieel gevaar voor hun eigen land beschouwen. Dat maakte het persbureau Interfax gisteren bekend.

Tweederde van de ondervraagden vond dat de toetreding van Hongarije, Polen en Tsjechie tot de NAVO de militaire dreiging voor Rusland heeft doen toenemen. Een nog groter aantal Russen, ruim 70 procent, zei bij een eerder gehouden enquete al dat de NAVO–luchtaanallen een gevaar voor de Russische veiligheid vormen. Op de vraag of Rusland de militaire steun aan Joegoslavie moet uitbreiden, zei slechts 11 procent ja.

Albanië houdt grootscheepse militaire oefening bij grens

Albanees gijzelt bus in Thessaloniki

NAVO zet grootste aantal vliegtuigen in

„Voedseldroppings boven Kosovo beginnen binnen enkele dagen”