Amerikaanse soldaten vrij
Van onze buitenlandredactie
BELGRADO – Afgelopen weekwisseling heeft Servië drie gevangen militairen uit de Verenigde Staten vrijgelaten. Dit gebeurde na bemiddeling van de Amerikaanse dominee Jesse Jackson. De binnenlandse druk op Clinton om een vreedzame oplossing voor de Kosovo-kwestie te zoeken is hiermee toegenomen.
De leider van de Republikeinse meerderheid in de Senaat, Trent Lott, eiste gisteren in een interview voor CNN dat de vrede een kans moet krijgen. Tegelijkertijd herhaalde hij zijn sterke kritiek op de bombardementen. De Amerikaanse president Bill Clinton juichte de vrijlating van het drietal gisteren toe, maar was niet bereid tot een tijdelijke stopzetting van de bombardementen op Joegoslavië om onderhandelingen een kans te geven.
Jackson, die op eigen initiatief op een vredesmissie naar Belgrado was gekomen, had zaterdag een uitvoerig gesprek met Milosevic en kreeg van hem een brief mee voor Clinton. Daarin zou Milosevic vier tegemoetkomingen aan de NAVO-eisen doen. De Joegoslavische president zou daarnaast pleiten voor een topontmoeting met zijn Amerikaanse ambtgenoot. De Amerikaanse onderminister van Buitenlandse Zaken, Talbott, zei gisteravond echter dat een ontmoeting tussen de twee uiterst onwaarschijnlijk is. De VS willen geen directe gesprekken voeren met Milosevic, maar geven de voorkeur aan het gebruik van bemiddeling door derde landen, zoals Rusland, vertelde Talbott.
De vrijlating van de drie Amerikanen betekent vooralsnog geen einde aan de bombardementen. NAVO-woordvoerder Shea zei gisteren dat deze pas worden gestaakt als ook de honderdduizenden Kosovaarse vluchtelingen naar huis kunnen terugkeren. Het gebaar uit Belgrado heeft evenmin gevolgen voor de twee gevangen Joegoslavische militairen. Zij blijven gewoon vastzitten. De Amerikaanse minister van Defensie William Cohen zei dat hun vrijlating „te zijner tijd wel eens aan de orde zou kunnen zijn.”
De drie Amerikaanse militairen, die een maand in Joegoslavië in krijgsgevangenschap verkeerden, kwamen gisteren op de Amerikaanse legerbasis Ramstein in Duitsland aan. Ze werden plechtig en feestelijk onthaald door een erewacht. Meteen na hun aankomst gingen ze aan boord van helikopters die hen voor observatie naar een Amerikaans militair hospitaal in het nabijgelegen Landstuhl zouden brengen. Na een eerste onderzoek berichtte een woordvoerder van het ziekenhuis dat de drie in goede conditie verkeren. Ze hebben alleen wat lichte verwondingen als gevolg van de handboeien die ze tijdens hun gevangenschap droegen.
„Eindelijk vrij, eindelijk vrij, dank aan God almachtig, eindelijk vrij”, klonk het uit de kelen van de drie overgelukkige militairen toen zij in Belgrado samen met Jackson voor de aanwezige pers verschenen. Jackson maakte van de gelegenheid gebruik om de vurige hoop uit te spreken dat de vrijlating van de drie zal leiden tot een diplomatieke doorbraak in de Kosovo-crisis. „Dit is het moment voor een belangrijke stap in de richting van een oplossing”, aldus Jackson.
„De president heeft deze beslissing genomen als steunbetuiging aan de vredesinspanningen van Jesse Jackson”, meldde het Joegoslavische staatspersbureau Tanjug zaterdag. „Wij beschouwden (de drie Amerikaanse krijgsgevangenen) niet als vijanden, maar als slachtoffers van oorlog en militarisme.”
De overdracht van de drie Amerikanen vond plaats in het perscentrum van het Joegoslavische leger in Belgrado. De drie militairen stonden er zwijgend, met de handen op de rug, bij. Toen de korte plechtigheid was afgerond spoorde Jackson het drietal –Steven Gonzales (22), Andrew Ramirez (24) en Christopher Stone (25)– aan hun handen van hun rug af te nemen, omdat zij nu weer vrij man waren.
„Ik wil uiting geven aan mijn dankbaarheid aan de Joegoslavische regering”, zei Gonzales. „Het is goed om vrij te zijn. Ik hoop dat God met dit land en zijn bevolking zal zijn.” Alle drie zeiden tijdens hun krijgsgevangenschap goed te zijn behandeld.
In een verklaring zei Clinton dat „heel Amerika uitziet naar hun veilige terugkeer” (van de drie soldaten), en hij voegde eraan toe: „Nu wij onze soldaten thuis welkom heten, gaan onze gedachten ook uit naar de ruim een miljoen Kosovaren die niet naar huis kunnen door het beleid van het regime in Belgrado.”
Het is moeilijk te duiden wat Milosevic voorheeft met de vrijlating van de drie. Het kan zijn dat hij naar een manier zoekt om een einde aan de crisis te maken en ook kan hij er alleen maar op uit zijn de publieke opinie in de Verenigde Staten te bespelen en de stemming in het Congres, waar niet iedereen even enthousiast is over het verloop en het resultaat van de NAVO-acties, in zijn voordeel te beïnvloeden.
„Beperkte inzet grondtroepen bespreekbaar”
1-meivieringen in het teken van NAVO-acties
NAVO-luchtaanval treft bus met burgers
Serviërs protesteren tegen NAVO-acties
Hartje als hart van het doelwit
„Vrouwen en kinderen mogen grens niet over”
Tsjernomyrdin zet bemiddeling voort
„Huidige vredesconcept ontoereikend”
Vrouw Milosevic vergelijkt NAVO met VS in Vietnam
Belgrado verbiedt scheepvaartverkeer haven Montenegro
Paus roept op tot maand van gebed voor vrede
