Groenland even in ban van religie

Bisschoppen uit Noorwegen, Canada, de Faerøereilanden, IJsland, Denemarken en Groenland delen, net als de Deense koningin, in de feestvreugde.

Hoewel de zon 's morgensvroeg al om even na vier uur aan de hemel prijkt in Groenland, trekt de geestelijkheid er voor dag en dauw op uit. De sneeuw schittert op de bergen. Een zevental lutherse bisschoppen, in hun gekleurde liturgische kledij, schreed gisteren statig, onder de felle zon, door het ruwe gras, naar de ruïnes van de kathedraal van St. Nicholaus in het Zuid-Groenlandse Igakku. Rooms-katholieke en Anglicaanse kerkelijke vertegenwoordigers sloten nauw aan. Alles bij elkaar ruim twintig Arctische geestelijken in getal.

Enige bisschop
Mevrouw Sofie Petersen is de enige lutherse bisschop op het eiland Groenland. Op de lijst van ”Very Important Persons” staat ook als bisschop van de Eskimo's, Christian Tidemand, vermeld. Navraag maakt duidelijk dat het niet gaat om een collega, maar om de echtgenoot van de bisschop, een allervriendelijkste lutheraanse geestelijke.

Een Inuit-koor zet, even buiten de ruïnes van de kathedraal, in. De oecumenische dienst begint officieel. Bekende hymnen stijgen op. Gastbisschoppen lezen elk een klein gedeelte uit de Bijbel. Bisschop Sofie doet dat ook en gaat voor in gebed. Dan preekt ze over Mattheüs 5:43-48, over het liefhebben van je vijanden.

Ze legt er de nadruk op dat het Evangelie ook geleefd moet worden. Daarnaast geeft ze aan dat ook voor vandaag geldt dat iedereen God moet leren kennen door Jezus Christus. En dat er de opdracht ligt het Evangelie te verkondigen aan iedereen die nog nooit van God hoorde of vervreemd is van het christendom. Tot verdriet van de enkele Groenlandse rooms-katholieke aanwezigen legt alleen de lutherse bisschop de zegen op de bezoekers.

Kathedraal
De ruimte waar gisteren de oecumenische dienst werd gehouden, was eerder het fundament van een trotse kathedraal. Daar zetelde vanaf 1124 de Noorse bisschop, lang voordat Denemarken er de scepter zwaaide. Een bisschoppelijk paleis, met een grote kathedraal, vormde de kern van de nederzetting. Een apart huis stond erbij en de grote stallencomplexen bergde de bisschoppelijke veestapel. Vijfenzestig koeien was in die tijd een enorm bezit.

Al kort na 1124 had deze kerkelijke hoogwaardigheidsbekleder een irrigatiesysteem laten aanleggen op zijn Groenlandse weiden. In Groenland is het pas in mei kort maar heftig voorjaar, terwijl de herfst in september razendsnel overgaat in een lange winter. Gras en hooi zijn schaars, maar onontbeerlijk voor de veestapel.

Status aparte
Groenland was eerder een kolonie van Denemarken. Sinds twintig jaar kent het eiland, uitgezonderd Defensie en Buitenlandse Zaken en een deel van de rechtspraak, zelfstandigheid in de vorm van een soort status aparte. In de loop van die twintig jaar zijn steeds meer taken overgedragen aan de Groenlandse regering die nu onder leiding staat van premier Johan Motzfeldt. Hij diende als luthers geestelijke onder andere als Deens marinepredikant.

De huidige premier heeft de zorg voor 56.000 Groenlanders. De bisschop is de hoedster van ruim 97 procent van hen. Slechts een paar procent van de Groenlanders is een andere godsdienst toegedaan. Toch zijn bij nogal wat 'papieren' lutheranen elementen van het oude Groenlandse heidense volksgeloof aanwezig.

Grote problemen
De problemen op Groenland zijn groot. Het land vormt geen geheel, maar bestaat uit losse delen rond een ijskap, die alleen per schip en vliegtuig zijn te bereiken. De hoofdstad Nuuk telt 13.000 inwoners. Enkele andere steden bergen 3000 mensen. De winters zijn lang, de kerk staat vaak veraf, letterlijk en figuurlijk. Dronkenschap komt veel voor. De lutherse kerk maakt zich vooral bezorgd over het grote aantal zelfmoorden.

Groenland mag dan op papier een bijna voorbeeldige, christelijke natie zijn, de werkelijkheid laat zien dat ook na duizend jaar christendom het Evangelie bepaald nog niet op alle inwoners beslag heeft gelegd.