Israël start forum voor interreligieuze dialoog

Paus vraagt vergeving
voor het joodse lijden

De tekst, die de paus eerst voorlas, was identiek aan de formulering die de rooms-katholieke kerkleider twee weken geleden gebruikte in zijn schuldbelijdenis voor de dwalingen van gelovigen door de eeuwen heen. „We zijn diepbedroefd over het gedrag van diegenen die in de loop van de geschiedenis deze kinderen van U hebben doen lijden, en vragen U om vergeving. We willen ons verplichten tot oprechte broederschap met het volk van het verbond.”

De paus stond enkele momenten in zichzelf gekeerd voor de Klaagmuur alvorens de boodschap, voorzien van zijn handtekening en het pauselijk zegel, in de spleet te schuiven. Vervolgens legde hij zijn rechterhand op een van de stenen en sloeg hij een kruis. De Klaagmuur is het overblijfsel van de joodse tempel die in 70 na Christus werd verwoest.

Het gebed op de voor joden heilige plaats was het tweede grote gebaar van berouw en verzoening dat de rooms-katholieke kerkleider tijdens zijn bezoek in de richting van het jodendom maakte. Donderdag had hij in Israël al indruk gemaakt door in het holocaustmuseum Yad Vashem zijn diepe bedroefdheid over de shoah tot uitdrukking te brengen.

Forum voor dialoog
De Israëlische minister Michaël Melchior ontving de paus bij de Klaagmuur. Hij kondigde de vorming van een „officieel forum voor dialoog” van joden, christenen en moslims aan. Het orgaan moet volgens hem bijdragen aan „een nieuw tijdperk van vrede en tolerantie” tussen de drie godsdiensten.

Het Israëlische plan was de eerste concrete reactie op de oproepen tot een betere verstandhouding tussen de godsdiensten die de paus bij verschillende gelegenheden heeft gedaan. Donderdag greep een Palestijnse vertegenwoordiger een interreligieuze ontmoeting met de paus aan voor een aanval op de politieke standpunten van de Israëlische opperrabbijnen.

De paus bezocht eerder op de ochtend het moskeecomplex op de Tempelberg. Bij de Al-Aqsa-moskee, die hij niet betrad, ontmoette hij de leider van de moslims in Jeruzalem, grootmoefti Ikrima Sabri. Die riep de hulp van de paus in bij het beëindigen van de Israëlische „bezetting” van Jeruzalem.

De door Sabri voorspelde ongeregeldheden uit onvrede met de scherpe Israëlische veiligheidsmaatregelen in de oude stad bleven uit. Bij de Al-Aqsa-moskee protesteerden wel enkele moslims tegen de moslimleiders en PLO-functionarissen die de paus ontvingen. De Israëlische politie arresteerde bij de Klaagmuur een jonge ultraorthodoxe jood die leuzen tegen de paus riep. In de Oude Stad werden twee aanhangers van de extreem rechtse Kach-beweging aangehouden die gewapend met een verscheurde Vaticaanse vlag naar de Klaagmuur op weg waren.

Palestijnen grepen het pausbezoek aan de islamitische heiligdommen aan om hun aanspraken op Oost-Jeruzalem kracht bij te zetten. Ze lieten ballonnen in de kleur van de Palestijnse vlag op en lieten het Arabische lied ”Jeruzalem is van ons” door luidsprekers schallen. Ongeveer duizend scholieren begroetten de paus met Palestijnse vlaggen in de hand.

Geen politiek standpunt
De paus is tijdens zijn hele bezoek geen enkele keer ingegaan op de politieke standpunten die hij van Israëlische en Palestijnse leiders te horen kreeg. Hij week in zijn toespraken geen millimeter af van de opvattingen van het Vaticaan over de status van Jeruzalem en een onafhankelijke Palestijnse staat.

Christenen en moslims in Nazareth zetten zaterdag hun onenigheid over de bouw van een omstreden moskee even opzij om de paus te verwelkomen in de plaats waar Jezus opgroeide. De paus droeg in de basiliek van Maria Boodschap voor 2000 mensen een mis op waarin hij opriep tot bescherming van het gezin.

Volgens de Israëlische krant Yediot Ahronot hebben de joden in de voorbije week een andere gedaante van het christendom leren kennen. „De christen, die altijd werd gezien als een kruisvaarder of een vijandige heerser, wordt nu gezien als een oude, zieke man met zachte stem die veel joodse jeugdvrienden had.”