Law Lords blokkeren terugkeer naar Chili

„Arrestatie Pinochet
was rechtmatig”

LONDEN – Het hoogste Britse rechtscollege heeft gisteren de aanhouding van de Chileense ex-dictator Augusto Pinochet op verdenking van misdaden tegen de menselijkheid rechtmatig verklaard. Met de uitspraak is Pinochet de hoop op een snelle terugkeer naar Chili ontnomen en kan een waarschijnlijk langdurige procedure over een Spaans verzoek tot uitlevering beginnen.

De Law Lords bepaalden met zes tegen één dat Pinochet zich ondanks zijn status als voormalig staatshoofd niet kan beroepen op onschendbaarheid. De 83-jarige generaal buiten dienst kan echter niet vervolgd worden voor delicten gepleegd voor 1988, het jaar waarin de door Groot-Brittannië ondertekende Internationale conventie tegen foltering van kracht werd. Dat betekent dat 27 van de 30 aanklachten die tegen Pinochet zijn ingediend komen te vervallen.

De voorzitter van het rechtscollege, lord Nicolas Browne-Wilkinson, zei dat het uitleveringsverzoek van Spanje vanwege de vermindering van het aantal aanklachten moet worden heroverwogen door de Britse minister van Binnenlandse Zaken. Hij merkte op dat een nationaal gerechtshof voor het eerst in de geschiedenis een buitenlands staatshoofd niet onschendbaar heeft verklaard voor rechtsvervolging. Veel experts hebben gesuggereerd dat alle wereldleiders door een uitspraak als deze kwetsbaar worden.

De Spaanse onderzoeksrechter Baltasar Garzon heeft 44 zaken tegen Pinochet lopen die betrekking hebben op de periode 1988-1990. Pinochet werd op verzoek van Garzon in oktober 1998 in Londen aangehouden. Hij voert een juridische strijd om aan uitlevering aan Madrid te ontkomen. Veel van Garzons beschuldigingen gaan over feiten rond de bloedige militaire staatsgreep in 1973 in Chili.

De mensenrechtenorganisatie Amnesty International betreurt het dat de Law Lords procedurele hindernissen hebben opgeworpen om Pinochet voor de rechter te brengen. De organisatie roept de Britse regering daarom op elke wetsbepaling te veranderen die kan worden uitgelegd als obstakel voor de verplichting om mensen gerechtelijk te vervolgen. Dat zou moeten gelden voor verdachten van misdaden tegen de menselijkheid, folteringen of andere misdaden volgens het internationaal recht.

De uitspraak van de Law Lords is volgens Amnesty International een mijlpaal in het internationaal recht. De boodschap is helder en duidelijk: staatshoofden hebben niet de vrijheid misdaden tegen de menselijkheid en martelingen te bedrijven, meent de internationale organisatie voor de mensenrechten.

Het nieuws dat de voormalige Chileense dictator Augusto Pinochet niet onschendbaar is, is door Chilenen in Amsterdam met luid gejuich ontvangen. Een groepje van ongeveer veertig in Nederland verblijvende Chilenen keek in stilte naar een Spaanse televisieuitzending over het proces bij het hoogste Britse rechtscollege. Direct na de uitspraak kwamen de emoties los. Er werd gehuild, gejuicht en gedanst tegelijk. Een woordvoerder van het Comité tegen de straffeloosheid in Chili noemde de beslissing een „goede weg voor de wereld.” „Het betekent dat een dictator niet zomaar alles kan doen in zijn land.”