Eerste veroordeling Arusha-tribunaal

Oud-premier Rwanda
krijgt levenslang

ARUSHA – Oud-premier Jean Kambanda van Rwanda is gisteren door het Rwanda-tribunaal in de Tanzaniaanse stad Arusha veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf. Kambanda bekende op 1 mei voor het tribunaal schuld aan alle zes aanklachten van volkerenmoord.

Verdedigers, aanklagers en het publiek in de rechtszaal waren verrast door het zware vonnis. Maar rechter Laity Kama zei dat hij de verdachte ondanks diens bekentenis tot levenslang veroordeelde, omdat Kambanda als premier extra verantwoordelijkheid droeg tijdens het bloedbad in Rwanda in 1994. Bovendien deed de oud-premier vrijwillig mee aan de misdaden en riep hij publiekelijk op tot de slachtingen.

Bij de genocide in Rwanda vermoordden radicale Hutu's tussen de 800.000 en 1 miljoen Tutsi's en gematigde Hutu's. Kambanda was ten tijde van de volkerenmoord premier, van 8 april tot half juli 1994.

Het is de eerste keer dat het Rwanda-tribunaal, in het najaar van 1994 opgericht door de Verenigde Naties, een straf bepaalt. Levenslang is de maximale straf die het tribunaal kan opleggen. De verdediging kondigde aan in hoger beroep te gaan.

„Mijlpaal”
De hoogste aanklager van de VN-tribunalen over oorlogsmisdrijven in Rwanda en Joegoslavië, Louise Arbour, begroette de rechterlijke uitspraken als een mijlpaal. „De bestraffing van Kambanda en de veroordeling van Akayesu zijn de belangrijkste stappen tot dusver bij het uitbannen van de cultuur van straffeloosheid in Rwanda en elders in de wereld”, zei Arbour in een verklaring die haar bureau in Den Haag uitgaf. „Een niet mis te verstane boodschap is uitgegaan, niet alleen naar Rwanda en zijn buurlanden, maar ook naar Joegoslavië en elders in de wereld, dat politici die eens invloedrijk waren, niet immuun zijn voor de arm van het internationale strafrecht”.

De Rwandese minister van justitie sprak zijn tevredenheid uit dat het hof eindelijk een van de prominentste aanstichters van de volkerenmoord heeft veroordeeld. Nog 35 verdachten zijn in Arusha aangeklaagd. Kambanda is tot nog toe de enige die voor het Rwanda-tribunaal schuld heeft bekend aan massamoorden in 1994. In volgende processen kan hij een belangrijke rol spelen als getuige.

Verlegen man
Kambanda (42) was interim-premier van Rwanda op het hoogtepunt van de slachtingen in Rwanda. Hij werd in oktober 1955 geboren in het plaatsje Gishwamvu. Hij studeerde economie en begon als klerk aan een carrière bij een bank. Hij geldt als een verlegen man zonder politieke ambities. Hij vluchtte in juli 1994 het land uit. In augustus 1997 arresteerde de politie hem in Kenia, voor berechting door het internationale Rwanda-tribunaal. Kambanda verdedigde zich niet en bekende alles.