VS verwachten weinig
van Netanjahoe

JERUZALEM/WASHINGTON – De Amerikaanse president Clinton maakt zich geen illusies over zijn ontmoeting morgen met de Israëlische premier Netanjahoe. Geen van de betrokken partijen verwacht dat het vredesproces hierdoor vlot wordt getrokken.

De Israëlische regering zorgde gisteren voor een koude douche met de mededeling dat Netanjahoe met lege handen naar Washington gaat. De regeringspartijen werden het niet eens over welk deel van de bezette Westelijke Jordaanoever aan de Palestijnen moet worden teruggegeven.

Tegenover de nieuwszender CNN zei Netanjahoe dat de regering-Clinton „niet wil dat wij met een specifiek getal komen”. Hij zal Clinton vertellen „wat onze grenzen zijn en hoe groot onze flexibiliteit is”. Volgens onderminister Silvan Sjalom van defensie is de premier nooit van plan geweest een percentage van het terug te geven land te noemen.

De Palestijnen zijn verbolgen over het Israëlische kabinetsbesluit. President Arafat, die donderdag met Clinton praat, dreigt met een nieuwe volksopstand als het vredesproces niet snel weer op gang komt.

„We zijn bereid wederom een zeven jaar durende intifada te starten. We willen een Palestijnse vrede die uitmondt op een staat met Jeruzalem als hoofdstad en niet de vrede van Netanjahoe”, aldus de president.

Verraste Amerikaanse functionarissen noemden de Israëlische opstelling „niet erg behulpzaam”. Clinton hoopte morgen juist van Netanjahoe te horen hoeveel land hij aan de Palestijnen zal afstaan.

Washington eist al maanden van Jeruzalem een „geloofwaardige en substantiële terugtrekking”, conform de overeenkomst van Hebron uit januari 1997 tussen Israël en de Palestijnen. De VS mikken op teruggave van 12 procent van de Westelijke Jordaanoever aan de Palestijnen.

Netanjahoe, onder zware druk van zijn rechtse coalitiepartners, wil niet verder gaan dan 6 tot 8 procent. Bovendien blijven grote delen van de Westelijke Jordaanoever van „strategisch belang” voor Israël, en moeten de Palestijnen eerst nog voldoen aan een waslijst van eisen op veiligheidsgebied.

Clintons woordvoerder Michael McCurry deed weinig om zijn pessimisme te verhullen: „Onze verwachtingen zijn niet al te hoog gespannen”. De president zal Netanjahoe en Arafat, die donderdag met Clinton praat, herinneren aan hun verplichtingen jegens elkaar.

McCurry verwacht dat de ontmoetingen met Netanjahoe en Arafat „openhartig” zullen zijn, wat erop duidt dat Clinton geen blad voor de mond zal nemen. Van Arafat verwacht het Witte Huis dat hij zich voor 100 procent inzet voor de bestrijding van het terrorisme.

De Palestijnen dringen er bij Clinton op aan de rol van scheidsrechter in het vredesproces op zich te nemen. Waarnemers menen dat Clinton weinig middelen heeft om Netanjahoe zwaar onder druk te zetten, gezien de invloed van de pro-Israël-lobby in Washington.

De Palestijnen hebben Israël beschuldigd van pogingen uit te komen onder hun door de Verenigde Staten bezegelde belofte om uiterlijk halverwege 1998 in drie fasen het grootste deel van de Westoever aan hen over te dragen.

De Amerikaanse ambassadeur bij de Verenigde Naties, Bill Richardson, noemde het gisteren op de Amerikaanse tv-zender Fox van groot belang dat de onderhandelingen worden voortgezet. Hij herhaalde het Amerikaanse standpunt dat Israël een groot deel van de troepen moet terugtrekken en de Palestijnen concretere veiligheidsmaatregelen moeten nemen.

De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Madeleine Albright gaf in een programma van NBC toe dat „1997 geen goed jaar is geweest voor het vredesproces” en zei dat de VS dit jaar meer zullen doen om de partijen op één lijn te krijgen. „Clinton zal zijn visie geven”, zei ze, eraan toevoegend dat het aan de Palestijnen en Israëliërs zelf is om het vredesproces werkelijk nieuw leven in te blazen.

Holocaust Museum
Albright noemde het spijtig dat Arafats bezoek aan het Holocaust Memorial Museum in Washington niet doorgaat, aangezien het museum na klachten uit de joodse gemeenschap weigert hem als officiële gast te ontvangen. „Het zou een belangrijk symbool zijn geweest”, zei Albright over het geplande bezoek. „Het zou gepast zijn geweest hem als een VIP te behandelen”.

Volgens de krant Washington Post zag Aaron Miller, plaatsvervangend speciaal gezant voor het Midden-Oosten, het bezoek als een gebaar van verzoening jegens Israël. Arafat zou de eerste belangrijke Arabische leider zijn geweest die het museum bezocht.

In reactie op het beleid van de Washingtonse collega's nodigde de Israëlische Kibboets Artzi-beweging Arafat uit voor een bezoek aan haar holocaustmuseum in de kibboets Jad Mordechai. Avshalom Vilan, de voorzitter van de beweging, noemde de beslissing op de Israëlische radio verbijsterend en beschuldigde in een brief aan Arafat de extremistische elementen binnen het Amerikaanse jodendom ervan de verzoening tussen de beide volkeren moedwillig te ondermijnen.

Ook Yad Vashem, het Jeruzalemse holocaustmuseum, liet weten de afgelasting van Arafats bezoek vreemd te vinden. „Wij ontvangen iedereen die geïnteresseerd is te leren over de Shoa (holocaust). Als Arafat wordt uitgenodigd door de regering, een ministerie of welke officiële instelling dan ook, dan wordt hij hier ontvangen met dezelfde egards als iedere andere officiële gast”, aldus een woordvoerder.

Zie ook: Onderling wantrouwen is grootste probleem