Buitenland26 februari 2001

Dossier Crisis Midden-Oosten

Powell noemt relatie VS
en Israël „onbreekbaar”

Van onze buitenlandredactie
JERUZALEM – De nieuwe Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Colin Powell, heeft tijdens zijn eerste reis door het Midden-Oosten een gematigde toon aangeslagen.

Powell probeerde een balans te vinden tussen de Israëlische en de Palestijnse eisen tijdens zijn ontmoeting met de gekozen premier Ariel Sharon van Israël en de Palestijnse leider Arafat. Daarnaast maakte hij duidelijk dat Irak onder de duim moet worden gehouden, maar dat het lijden van het Iraakse volk verlicht moet worden.

Tijdens zijn eerste ontmoeting gisteren met Sharon riep de Amerikaanse bewindsman ertoe op de vicieuze cirkel van geweld te doorbreken. Hij zei dat de VS onverminderd achter het vredesproces in het Midden-Oosten staan, maar dat Washington de „vrede niet méér kan willen dan de betrokken partijen zelf.” Likud-leider Sharon zei alleen met de Palestijnse Autoriteit te willen onderhandelen als het geweld wordt beëindigd.

Na zijn gesprek in Jeruzalem verklaarde Powell dat de relatie tussen de VS en Israël onbreekbaar is. „De Amerikaanse toewijding aan Israël is oersolide en dat zal zo blijven tijdens de regering-Bush.” Powell heeft volgens diplomatieke bronnen Sharon uitgenodigd voor een ontmoeting met president Bush in maart.

Hierna reisde Powell verder naar Ramallah op de Westelijke Jordaanoever, voor besprekingen met Arafat. Na afloop riep Powell Israël ertoe op de blokkade van de bezette Palestijnse gebieden zo spoedig mogelijk op te heffen. Dat is volgens hem nodig om de Palestijnse economie weer op gang te krijgen. De Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever met circa 3 miljoen Palestijnen zijn om veiligheidsredenen van de buitenwereld afgesloten, aldus Israël.

Slechts enkele uren na de oproep van Powell zijn de Israëlische strijdkrachten begonnen met het verwijderen van militaire controleposten die de Gazastrook feitelijk in tweeën deelden. Het leger heeft het besluit onder meer uit humanitaire overwegingen genomen.

In Gaza protesteerden duizenden Palestijnen tegen de komst van Powell. Zij verbrandden voor het parlementsgebouw Amerikaanse vlaggen en betuigden hun steun aan de Iraakse president Saddam Hussein. Powell reisde gisteren door naar de Jordaanse hoofdstad Amman voor een gesprek met koning Abdullah II. Powell reist na Jordanië door naar Syrië en Saudi-Arabië.

Zaterdag sprak Powell in Egypte over deze onderwerpen met zijn Russische ambtgenoot Ivanov. Later op de dag sprak Powell met de Egyptische president Mubarak en zijn minister van Buitenlandse Zaken, Amr Moussa. Na zijn kennismakingsbezoek aan het Midden-Oosten volgt een reis naar Brussel om daar de NAVO-bondgenoten te informeren.

Bij Tulkarem op de Westoever werd gisteren een 45-jarige Palestijnse man in zijn auto door Israëlische militairen doodgeschoten. Volgens het leger hadden Palestijnen het vuur geopend op de militairen, en schoot het leger daarop terug. In de buurt van Ramallah op de Westoever raakten afzonderlijk van elkaar twee Israëliërs gewond toen ze in hun auto werden beschoten. Een man werd in zijn hoofd en nek getroffen en iets meer dan een uur later werd een vrouw in haar linkerarm en benen getroffen, aldus de Israëlische autoriteiten.

Een Israëlische soldaat die in de Gazastrook een ongewapende Palestijnse tiener heeft doodgeschoten, is door de krijgsraad tot 49 dagen gevangenisstraf veroordeeld. De soldaat is veroordeeld omdat hij zich niet heeft gehouden aan de door het leger gehanteerde voorschriften over wapengebruik. De Palestijnen beschuldigen het Israëlische leger veelvuldig van excessief gebruik van geweld.

De soldaat schoot op 3 februari de veertienjarige Issa Ibrahim al-Amur neer, die in de buurt van een Joodse nederzetting liep, op een plek waar Palestijnen sinds september niet mogen komen. Het slachtoffer, dat in de maag werd getroffen, overleed in een ziekenhuis.

Soldaten mogen alleen schieten als ze menen dat hun leven gevaar loopt. Ook moeten ze degene door wie ze zich bedreigd voelen vijf keer waarschuwen alvorens gericht te schieten: twee keer mondeling, één keer door zichtbaar hun wapen te laden, één keer door in de lucht te schieten en één keer door op de benen van de betrokkene te schieten.

Peres
Oud-premier Shimon Peres is door zijn collega-ministers van de Arbeiderspartij gisteren gekozen als tijdelijk voorzitter. Het centraal comité van de partij zou naar verwachting vandaag instemmen met de keuze voor Peres, die Ehud Barak zal opvolgen als partijleider. Barak besloot zich uit het politieke leven terug te trekken nadat hij bij de premiersverkiezingen was verslagen door Likud-leider Sharon.

De bewindslieden kwamen overeen dat in de onderhandelingen met de Likud-partij over de vorming van een regering van nationale eenheid, de Arbeiderspartij Defensie en Landbouw zal claimen. De Arbeiderspartij zou vandaag ook besluiten of ze zitting zal nemen in de nieuwe regering. De meeste aanhangers van de partij zijn voorstander van zo'n regering van nationale eenheid, wijzen opiniepeilingen uit.

Ongeveer 250 partijleden die tegen deelname van de Arbeiderspartij aan een nieuwe regering zijn, kwamen gisteravond bijeen om hun tactiek te bespreken. Demissionair minister van Buitenlandse Zaken Shlomo Ben-Ami staat aan de kop van deze groep en sluit een splitsing van de Arbeiderspartij niet langer uit. Scheidend minister van Justitie Yossi Beilin stelde vast dat de ministers van de Arbeiderspartij het in aantal zullen moeten afleggen tegen de ministers van Likud en rechtse splinterpartijen. Als gevolg daarvan zou de invloed van de Arbeiderspartij op het regeringsbeleid nihil zijn.

Ook Ben-Ami pleit ervoor dat de partij vanuit de oppositiebankjes haar eigen geluid laat horen.

Zie ook:
„Irak heeft atoomwapens”