Ledengroei

Het jarenlange ledenverlies van politieke partijen lijkt te zijn gestopt. Dat blijkt uit cijfers over die ledentallen die het Documentatiecentrum voor Nederlandse Politieke Partijen (DNPP) deze week bekendmaakte.

Bijna alle in de Tweede Kamer vertegenwoordigde partijen slaagden er vorig jaar in hun ledental op het niveau van 1996 te stabiliseren of zelfs licht te laten stijgen. In totaal zijn nu enkele honderden mensen meer lid van een politieke partij dan aan het eind van 1996. Die lichte groei is opvallend. Sinds de jaren '70, toen nog meer dan een miljoen mensen lid van een politieke partij was, is het ledental gestaag gedaald tot het huidige niveau van zo'n 300.000.

Een trendbreuk dus. G. Voerman van het DNPP brengt de kentering vooral in verband met de verkiezingen. „Het campagne voeren gaat altijd gepaard met een intensiever werven van leden. Daarom zal er ook dit jaar wellicht nog enige groei zijn, maar het is maar zeer de vraag of dat na 1998 doorzet. Individualisering en het ideologisch naar elkaar toe groeien van partijen zijn nu eenmaal niet bevorderlijk voor ledengroei”.

De grootste partijen qua ledental zijn respectievelijk CDA, PvdA en VVD en SGP. Snelste stijger van 1997 is de Socialistische Partij, die ruim 2000 leden won en met haar 21.975 leden de SGP nadert. De RPF groeide in 1997 met bijna 400 leden en is daardoor GroenLinks voorbijgestreefd.

Zware taak

D66 krijgt het druk in de komende campagne. Niet dat de andere partijen het kalmpjes aan kunnen doen, maar D66 heeft bij uitstek een loodzware taak. De kiezer moet duidelijk gemaakt worden dat de democraten onmisbaar zijn voor paars. Fractievoorzitter De Graaf legt het in Forum, het tijdschrift van de werkgeversorganisatie VNO-NCW, nog maar eens uit. „Je kunt niet twee dingen tegelijk doen: van paars houden en de partij die paars belichaamt en mogelijk maakte, onvoldoende steunen”. Als de kiezers het nu maar snappen willen.

Tot nu toe lijkt dat niet het geval te zijn. De peilingen geven voor D66 een verlies van maar liefst twaalf zetels aan. Als de partij al te klein wordt, ligt deelname aan de coalitie niet voor de hand, geeft De Graaf toe. Toch wordt volgens hem de voortzetting van paars minder bedreigd door het afbladderen van D66 dan door de opstelling van de VVD. De liberalen zijn onnodig negatief over deelname van Italië aan de EMU, zo meent De Graaf. „Ik wil niet speculeren over de mogelijke gevolgen, maar de opstelling van de VVD legt wel een hoge hypotheek op de voortgang in deze coalitie. Het gaat om de toekomst van de monetaire unie”. Maar áls D66 straks toch een of twee ministers levert, zou De Graaf daar dan bij kunnen zijn? „Nee”, zegt de jonge fractievoorzitter resoluut. „Gezien mijn gezinssituatie (De Graaf heeft twee jonge kinderen van acht en elf, AdJ) ben ik niet in voor een ministerschap. Dan rijdt om half acht 's ochtends de dienstwagen voor en die spuugt je er aan het eind van de avond weer uit. Met de koffers erbij”.

AdJ

Voorlichting

Staatssecretaris Kohnstamm van binnenlandse zaken houdt zich als „Harer Majesteits staatssecretaris” niet bezig met de vraag of burgers wel stemmen. De opkomstplicht is immers afgeschaft.

Maar Kohnstamm houdt zich wel onledig met de vraag of burgers wel voldoende weten over verkiezingen, Kieswet en stemmen bij volmacht. Daarop is dan ook de gisteren door hem gepresenteerde voorlichtingscampagne gericht.

Via spotjes op televisie en radio, die volgens de staatssecretaris verrassender en eigentijdser zijn dan de wat saaie Postbus-51-spotjes, worden uiteraard Nederlandstaligen maar ook anderstalige burgers geïnformeerd over de verlengde opening van de stembureaus (tot acht uur 's avonds) en versoepeling van het stemmen bij volmacht.

Ook de verlaging van de drempel voor het gekozen worden met voorkeurstemmen (in gemeenten met meer dan 20.000 inwoners: 25 procent van de kiesdrempel) en het kiesrecht voor EU-onderdanen en andere sinds 1 februari 1996 legaal in ons land wonende buitenlanders komen aan de orde.

De voorlichting wordt gegeven met spotjes waarin een schietende cowboy, een uitermate vraatzuchtige vrouw, een man die een pizza bestelt en als engeltjes verklede kinderen figureren.

Sommige spotjes zijn niet echt origineel en in andere is de tekst nauwelijks verstaanbaar, maar in elk geval zijn ze minder saai dan de Postbus-51-spotjes. En nu maar hopen dat de opkomst bij de verkiezingen door deze campagne hoger zal zijn dan bij voorgaande verkiezingen. Dat hoopt ook Kohnstamm, niet als staatssecretaris maar als betrokken burger.

PvdB