Gerald Harbers -  2 mei 2005 10:13 - Gewijzigd: 2 mei 2005 10:13

„Dag en nacht vlammende pijpen”

Overlevende Auschwitz boeit leerlingen Fruytier vier uur lang

Op zijn linker onderarm zijn vaag de getallen te zien. Aan het eind staat een acht, de rest is onleesbaar. Langzaam loopt Robert Cohen (79) door de aula en laat de tatoeage aan de leerlingen zien. „Bij alle gevangen in Auschwitz werd zo’n code er met een soort vulpen ingeprikt.” De leerlingen huiveren.

Geboeid luisterden de 200 leerlingen van alle tweede klassen op de Fruytier Scholengemeenschap in Uddel gisteren naar het vier uur durende verhaal van Cohen. Tijdens de oorlogsjaren verbleef hij in de concentratiekampen Vught, Westerbork, Auschwitz en Buchenwald. „Ik ben het verplicht tegenover de 6 miljoen andere joden die het niet hebben overleefd om aan jullie mijn belevenissen te vertellen.”

Geboeid door het verhaal van Cohen.

Kort na de inval van de Duitsers veranderde het leven van de 14-jarige Amsterdammer. „Joden werd haast alles verboden en we moesten in een aparte wijk wonen. Ook ging ik naar een andere school, een voor joodse kinderen.”

Anne Frank
Daar kwam hij in dezelfde klas terecht als Anne Frank. Cohen „Eerlijk gezegd kan ik het meisje me niet herinneren.” Cohen komt wel voor in het Dagboek van Anne Frank. „Ze schrijft: Rob Cohen was eerst verliefd op mij. Nu is het een huichelachtig, vervelend jongetje. Nu weten jullie wie ik ben.” De leerlingen barsten in lachen uit.

De „joodse Robert Cohen”, gaf zich vrijwillig aan bij de bezetter. Eerder ontsnapte hij aan een razzia op zijn werk door zich in een kast te verbergen, maar hij wilde niet onderduiken. „We wisten werkelijk niet dat we vermoord zouden worden.”

Na een verblijf van zeven maanden in concentratiekamp Vught en vier maanden in Westerbork ging de 16-jarige Robert op transport naar Auschwitz. „Ik kon toen ontsnappen, maar mijn ouders en broer waren naar het Oosten gedeporteerd. Ik wilde hen achterna om ze nog eens te zien, later hoorde ik dat ze vergast zijn in Sobibor.”

Douchekoppen
Samen met ongeveer tachtig andere mensen werd Robert in een veewagon gepropt. „Er was één emmer om je behoefte in te doen. Je kunt wel raden hoe het eruitzag toen we na 24 uur in Auschwitz aankwamen.”

Cohen toont een jodenster.

Op het perron werd het gezelschap gesplitst. Cohen: „Ongeveer 80 procent moest naar links en werd naar een gebouw geleid waar twee hoge schoorstenen dag en nacht rook en 4 meter hoge vlammen uitbraakten. Langs de weg ernaartoe stonden bordjes met: Naar de doucheruimten.”

Cohen wijst naar de tweedeklassers. „Jullie allemaal, ik herhaal allemaal, zouden ook die kant op worden gestuurd.” In de aula waar de leerlingen zitten, kun je een speld horen vallen. „Maar ook kinderen van 1, 2 of 10 jaar moesten naar links en werden samen met hun moeders en vaders vergast in een nagemaakte doucheruimte, waar geen water uit de koppen kwam.”

Cohen werd de andere kant uitgestuurd. „Ik moest werken. Elke dag aardappels halen, een gevaarlijk baantje. Bij de ingang van de wagons waar de aardappels in lagen, stonden SS’ers de hele dag klappen uit te delen. Waarom? Omdat ze dachten dat het een goed werk was. Ze wisten niet beter. Ze werden gehersenspoeld door de propaganda van Hitler.”

Volgens Cohen worden mensen ook nu nog gehersenspoeld. „Kijk naar die mannen die op 11 september in de Twin Towers vlogen. Zij waren ook grootgebracht met het idee dat het een goed werk was wat ze deden. Dat kan ons ook gebeuren. Die SS’ers waren niet slechter dan wij, maar ze geloofden in Hitler. Dat kan ons ook overkomen. Daarom sta ik hier en vertel wat mij overkwam. Want jullie zijn nu gewaarschuwd en dan tel je voor twee.”

Het valt Elise (13) op dat Cohen „positief over de Duitsers praat. Dat had ik niet verwacht.” Ook Gerben (14) „had dat nooit gedacht.” Het beeld van beiden over de concentratiekampen is niet veranderd. Gerben: „Maar ik weet wel dat het waarheid is, als je zo’n verhaal hoort van iemand die het echt heeft meegemaakt.” Elise: „Op 4 mei zal ik tijdens de dodenherdenking denken aan wat meneer Cohen vertelde.”

Gerben en Elize.