Gerald Harbers - 13 mei 2005 23:09 - Gewijzigd: 13 mei 2005 23:09

De leerling beslist

Johan (13): Jeanne van vijf heeft op onze school evenveel stemrecht als Frank van vijftig

Tijdens schooltijd een uurtje naar het bos of buiten skeeleren? Geen probleem. Net als een uurtje computeren of een les Latijn volgen. Rondfietsen op een eenwieler mag ook. Zelf weten wat je doet op school. Voor sommigen een droom, op iederwijs werkelijkheid. „Voor mij is iederwijs spelend leren.”

Frenk achter de computer.

Voordat Magneet een dag mag meelopen op een iederwijsschool -waar leerlingen zelf mogen weten wat ze doen op een schooldag- overleggen leerlingen en docenten in een schoolkring. De leerlingen hebben het laatste woord. Docent Frank de Mink: „Omdat het verhaal over hen gaat, beslissen ze mee. Een televisiezender is na alle ophef in de politiek ook bij een iederwijsschool op bezoek geweest en gaf volgens de kinderen geen reëel beeld.”

Op vrijdagochtend zijn de veertien leerlingen van Iederwijsschool Deventer -in een voormalige meubelwinkel- met van alles bezig. Pepijn (5) en Jeanne (5) kleuren geconcentreerd een bloem. Merel (17) hangt in een bank en leest ”Perestrojka”, het boek van de voormalig Russische president Michail Gorbatsjov. Don (17) -„mijn echte naam mag niet in de krant”- zit in de bibliotheek achter een camera. „Ik maak een promotiefilm over iederwijs.”

Regels
„De school heeft meer regels dan die waar ik eerder op zat.” Koen (12) staat volledig achter de regels. „Omdat we ze zelf hebben opgesteld toen het nodig was.” Dat is soms moeilijk, volgens Koen. „In de studieruimte moest het eerst helemaal stil zijn. Ook als je alleen was. Daar hield niemand zich aan. Toen hebben we de regel zo aangepast dat het stil moet zijn als er iemand studeert of werkt.”

Koen laat een stuk lood smelten.

De leerling koos zelf voor iederwijs. „Na een paar informatieavonden en overleg met mijn ouders ben ik na de basisschool hier naartoe gegaan.”

Ook Merel Gringhuis (17) koos zelf voor iederwijs. „Op mijn vorige school liep het niet, omdat ik graag in mijn eigen tempo studeer. Hier kan dat. Voor mij is dat ideaal.”

Niet iedereen kan omgaan met het vrije leven op de iederwijsschool. Imke Nijland (16) is vandaag voor het laatst op de school. „Ik ga weg omdat ik te lui ben. Voortdurend stel ik iets uit en uiteindelijk doe ik niets. Samen met mijn ouders heb ik de knoop doorgehakt: ik ga naar een andere school, het Luzac-college in Zwolle.”

Haar vriendin Esmee Gringhuis (16) gaat over een week ook naar een andere school. „Er zijn bijna geen leeftijdsgenoten meer, omdat het bestuur de regel heeft ingesteld dat iederwijs geen leerlingen boven de dertien jaar meer aanneemt.”

Rond een grote tafel zitten leerlingen en docenten, ze praten over de beslissing van het bestuur om geen leerlingen boven de dertien jaar aan te nemen. Johan (13) crosst op zijn eenwieler rondjes om de tafel en doet ook mee aan het gesprek waarin gezamenlijke beslissingen worden genomen.

Johan (m.) op zijn eenwieler geeft zijn mening tijdens het kringgesprek.

Koen „baalt” van de regel die het bestuur instelde. Johan is het met Koen eens. „Het gaat niet om de leeftijd van de leerlingen die we aannemen, maar om de persoonlijkheid. Passen ze bij iederwijs? Of moeten ze voortdurend aanwijzingen krijgen?”

De Mink stelt voor om een brief te schrijven naar het bestuur met de bezwaren. „Heeft er iemand overwegend bezwaar dat Koen een conceptbrief schrijft? Drie… twee… één, besluit aangenomen.” Johan: „Zo gaat het altijd met het nemen van besluiten. Iedereen kan met argumenten tegenstemmen, dan gaat het niet door. Want we zijn allemaal gelijk. Jeanne van vijf heeft evenveel recht als Frank van vijftig.”

Runescape
„Wil jij achter die computer weggaan? Ik ga een boekverslag maken.” Freek (17) komt de studieruimte binnen met ”Koning van Katoren” in zijn hand en vraagt Marlijn of die wil stoppen met het computerspel. Die staat gewillig op en gaat. Freek: „Elke dag probeer ik twee uur te werken.” Drie regels verder en een uur later geeft Freek het op.

In de studieruimte staan vier kasten met leerboeken. Koen: „Die kun je gebruiken om te studeren.” Populair zijn de boeken deze dag niet. Niemand leest erin, wel kijken leerlingen naar het beeldscherm van de computer. In de loop van de dag worden de apparaten de hele dag door gebruikt en spelen sommige kinderen uren ”Runescape”.

De moeder van Koen, docente Hester Dekker, is niet bang dat haar zoon uiteindelijk onvoldoende leert. „We vertrouwen erop dat het kind zelf leert wat het nodig heeft. Mocht het nodig zijn om extra te leren voor zijn examen, dan kan hij in korte tijd de benodigde kennis wel bijleren op een andere school.”

Anita Wuestman werkt vandaag voor het eerst op de school als begeleidster. Ze is niet overtuigd van iederwijs. „Ik mis doelen. Mijn zoon moet aan het eind van een jaar kunnen zeggen: „Ma, ik heb dit geleerd, in de volgende periode ga ik werken aan bijvoorbeeld rekenen. Leerlingen moeten leren kijken naar het eigen gedrag door met begeleiders te praten waarom dingen wel of niet gedaan zijn.”

Johan: „Ik zie dat niet zo. Voor mij is iederwijs spelend leren en daar kun je moeilijk doelen bij stellen.”