Martijn den Hollander - 15 jul 2009 10:10 - Gewijzigd: 15 jul 2009 10:10

Van vreemde smetten vrij

Waar komt de uitdrukking "blauw bloed" vandaan?

Sangre azul. Het klinkt als een drankje, maar dat is het niet. Letterlijk vertaald uit het Spaans betekent het: blauw bloed. Wie tot de Spaanse adel behoorde, was ‘van vreemde smetten vrij’. Van Moors of Joods bloed in de aders moest men niets hebben. Nog geen druppel.

Wapengekletter.

Mensen die hun uiterste best doen om zo wit mogelijk te blijven: je zult ze niet snel tegenkomen. In de middeleeuwen was dat anders.

Edelen deden er alles aan om een blanke huid te hebben. Zo onderscheidden ze zich van de gewone man, die in de brandende zon op het land moest werken. Door hun lichte huid waren bij edellieden de blauwe aders goed te zien.

In Spanje was het verschil in huidskleur tussen de adel en de gewone Spanjaarden nog groter. In het koninkrijk Castilië woonden veel ridders, die Spanje hadden heroverd op de Moren. Die ridders kwamen uit Noord-Europa en hadden een blankere huid dan de andere Spanjaarden. Sommigen stamden af van de Visigoten, die in Spanje eeuwenlang de elite hadden gevormd.

De Spaanse edelen lieten zich graag voorstaan op hun hoge afkomst, waarvan hun blanke, doorschijnende huid met blauwe aders het bewijs was. Er vloeide "sangre azul" in hun aderen: blauw bloed. Moren moesten het dankzij hun donkere huid zonder blauw bloed stellen.

De Moren waren van 711 tot 1250 in Spanje aan de macht. In die tijd steeg de welvaart en was er verdraagzaamheid tussen Joden, christenen en moslims. Het ging goed met de kunst, de wetenschap en de handel. De hoofdstad Cordoba telde 1 miljoen inwoners.

Na de christelijke herovering van Spanje –de reconquista– op de islamitische Moren was het gedaan met het vreedzaam samenleven. De nieuwe machthebbers hadden het niet zo op mensen met een kleurtje en een andere godsdienst.

Aan het eind van de reconquista werden 150.000 Joden meteen het land uitgezet. In 1525 werd de islam verboden. Een paar jaar later moesten tot het christendom ‘bekeerde’ moslims hun Moorse levenswijze opgeven.

Op wrede wijze werden alle nog overgebleven allochtonen en andersgelovigen in 1608 uit Spanje verdreven. Zo’n 800.000 moslims staken over naar Afrika. Alle Moren het land uit. De blanken met hun blauwe bloed waren blij.

Heb jij een leuke vraag waar je het antwoord maar niet op kunt vinden? Stuur een mail naar achterkrant@refdag.nl.