Corine Bruggink - 15 mei 2009 16:12 - Gewijzigd: 15 mei 2009 16:12

Gevangen door vergif

„Is het gif?!” Gerlise Westerbroek –bijna 13– uit Elspeet kan de vraag inmiddels dromen. Haar moeder stelt hem dagelijks; soms tien keer achter elkaar. Gerlise heeft een moeder als alle andere. Met één uitzondering: ze heeft smetvrees.

De huiskamer is brandschoon. Smetteloos. Voor Greet Westerboek (41), Gerlises moeder, is dat een vereiste. Ruim twintig jaar heeft een heftige vorm van smetvrees haar in de houdgreep. „Ik zie overal vergif. Dat moet weg. Want gif is dodelijk.”

Dochter Gerlise ontdekte de dwangmatige angst van haar moeder op een zonnige lentedag. „Ik was zeven. Halverwege een wandeling ontdekte mijn moeder iets op het pad waar we liepen. Wat het was, wist ze niet. Plotseling werd ze panisch. Ze huilde, was totaal overstuur. Eén ding wist ik: dit is niet normaal. Thuis vertelde ze me wat de oorzaak was. Als klein meisje troostte ik mijn moeder en zei dat ik haar zou helpen.”

Kruisspin
Moeder Greet herinnert zich het begin van „de nachtmerrie” feilloos. Tien jaar was ze. Aan het handvat van haar fiets bungelde een kruisspin. „Die is giftig, had mijn moeder mij ingeprent. Met een sopje boende ik het fietsstuur af. Vervolgens waren mijn handen aan de beurt; stel je voor dat het gif daar een spoortje had achtergelaten.”

Ruim twee jaar is Greet op haar hoede, giftige beestjes en bloemen mijdt ze. Daarna lijkt het over te zijn. Tot 6 september 1989, haar trouwdag. Greet is 21. „Ik kreeg een plant cadeau, een met grote, lichtgroene bladeren waar kleine vochtdruppels op kleefden. „Gif”, schoot door me heen. Ik kreeg het Spaans benauwd.”

De angst breidt zich uit. „Als ik maar iets op de grond zag liggen wat ik niet thuis kon brengen, dreunde het in mijn hoofd: „Gif, het is vergif.” Alles wat ik aanraakte, moest schoon. Ik douchte vijf keer per dag, trok even vaak schone kleding aan en liet de wasmachine gerust vier keer dezelfde was draaien. De deur draaide ik op slot; stel je voor dat iemand ontdekte wat ik deed. Zo isoleerde ik me volledig van de buitenwereld. Ik was gevangen.”

Nadenkend: „Het nam bizarre vormen aan. Mijn bankafschriften waren zelfs niet veilig. Ik dompelde ze in een sopje, spoelde ze af en depte ze voor zover het kon droog met een theedoek. In een lege slaapkamer stalde ik ze uit op de vloer.”

Geschenk
Na Gerlises geboorte stort Greet in. Ze wordt opgenomen in een kliniek voor angst- en dwangstoornissen in Lent, een dorpje vlak bij Nijmegen. De therapie is zwaar. „Ik moest met mijn schoenen aan over een met gif bespoten grasveld lopen. Daarna met diezelfde schoenen op mijn dekbed stappen, zelfs op het kussen. In dat bed moest ik ’s nachts slapen. Vreselijk. Ik trok letterlijk de haren uit mijn hoofd.”

De therapie is confronterend. Maar ook helend. Al gaat het tergend langzaam. De situatie is nu leefbaar, vindt Greet. „Twintig jaar geleden wilde ik niet meer leven. Nu zie ik het leven als een geschenk van God.”

De strijd is niet over. Dat merkt haar Gerlise dagelijks. Mijn moeder noemt me wel eens haar therapeut. Als ze blijft poetsen en volhouden dat ze vergif ziet, eis ik dat ze stopt. Juist omdat ik van haar houd.” Gerlise is nuchter. Gelukkig, vindt ze zelf. „Soms dwingt m’n moeder me om mijn handen te wassen. Dat weiger ik dan. Ik neem haar gedrag hierin niet over. Of ik me schaam voor mijn moeder? Dat nooit!”

________________________________________

Smetvrees
Poetsen, poetsen en nog eens poetsen. Het houdt je de hele dag bezig. Als schoonmaken dwangmatig wordt, kan het zijn dat je smetvrees hebt.

Smetvrees heeft behalve met dwang te maken met angst. Iemand die smetvrees heeft, is geobsedeerd door de angst om vuil te worden of besmet te raken en gaat steeds zijn handen wassen. Smetvrees is de meest voorkomende dwangstoornis, vooral onder vrouwen.

, handvatten enzovoort;
- wil allerlei voorwerpen niet aanraken;
- poetst dingen die het poetsen niet waard zijn, zoals het dopje van de tube tandpasta;
- neemt meerdere keren per dag een douche.