Jacomijn Hoekman - 28 mrt 2008 15:56 - Gewijzigd: 31 mrt 2008 08:16

Vechten voor Tibet

Tenzin (17) en Tenzoem (20) vluchtten uit vaderland

Ze hebben de Tibetaanse gevangenis zelf nooit vanbinnen gezien. De ouders van Tenzin (17) en zijn zus Tenzoem (20) wel. Daarom zijn ze gevlucht. Naar Nederland.

Klik hier voor een slideshow Tibet.

Een dorpje in de Gelderse gemeente Voorst. Een straat met rijtjeshuizen en spelende kinderen. Een grote, wapperende Tibetaanse vlag: blauw, rood, oranje, groen. Als Tenzin -tenger, donker haar, bruine huid, smalle ogen- de deur opent, is duidelijk waarom. Hier wonen Tibetanen.

Tenzoem (l., 20) en Tenzin (17) vluchtten ruim een jaar geleden met hun ouders uit Tibet.

Binnen staan oer-Hollandse koekjes in een oosterse wierookwalm. Aan de muur een ereplaats voor de dalai lama - de hoogste spirituele leider van het Tibetaanse boeddhisme. De kleuren van de vlag en boeddhistische afbeeldingen aan de muren moeten het gemis van hun vaderland verzachten.

„Dit mochten we in Tibet niet in huis hebben”, zegt Tenzin, wijzend naar de versiering. „Religie was verboden. De Chinezen hebben honderden kloosters vernietigd en monniken opgepakt. Ze konden elk moment je huis binnenvallen om te kijken of je geen verboden spullen aan de muur had hangen.”

Elektrische schokken
Tenzin en Tenzoem -die voor de veiligheid niet met hun achternaam in de krant willen- denken nog elke dag aan hun vaderland, sinds ze het vijftien maanden geleden ontvluchtten.

Hun verhaal is dat van veel Tibetanen. Tijdens een demonstratie tegen de Chinese overheersing in 1999 werden de vader en moeder van Tenzin en Tenzoem opgepakt. Een oom nam hen vier jaar lang in huis. Ze hadden toen geen idee waar hun ouders waren en of ze nog leefden. „We misten hen”, zegt Tenzin, voor zich uitstarend. „Mensen die uit de gevangenis komen, zijn soms meer dood dan levend. Ze worden geslagen of krijgen bijvoorbeeld elektrische schokken.” Wijzend op zijn vader: „Hij is alleen geslagen.”

Een dag na de arrestatie van hun ouders kwam hun oom hen ophalen. „Hij was bang dat de Chinese politie zou terugkomen om ons mee te nemen. Ze pakken ook kinderen op, weet je. Onlangs is er nog een meisje van 16 jaar neergeschoten die meeliep in een demonstratie.”

Vluchten
Na vier jaar kwam hun vader vrij. Hun moeder bleef spoorloos. Toen, via via, kregen ze plotseling een Nederlands telefoonnummer in handen gestopt. „Dit is het telefoonnummer van je moeder”, werd hen verteld. De moeder van Tenzin en Tenzoem was na haar gevangenschap gevlucht en naar Nederland geloodst. Van daaruit probeerde ze sindsdien weer contact met haar gezin te krijgen. Zodra de vader van Tenzin en Tenzoem wist waar zijn vrouw was, maakte hij plannen om te vluchten. „Maar ik vertelde niks tegen de kinderen”, zegt hij in het Engels. „Ik was bang dat ze per ongeluk iets door zouden vertellen. Dan zouden we met z’n allen worden opgepakt.”

In 2006 is vluchten ze over de bergen naar Nepal. Tenzin herinnert zich de tocht nog goed. „We moesten ons verstoppen voor de Chinese politie. Als ze ons zagen, zouden ze schieten. We liepen vooral ’s nachts.” Vanuit Nepal ging de tocht naar India, en van daar naar Nederland. Zeven jaar hadden ze hun moeder niet gezien, toen ze haar uiteindelijk in de armen sloten.

Nu wonen de drie alweer ruim een jaar in Nederland. Twee weken geleden deden broer en zus mee met een protest in Den Haag tegen het Chinese geweld in Tibet. Niet helemaal zonder gevaar overigens. „Achter de ramen van de ambassade stonden mensen foto’s van ons te maken. Die sturen ze naar China met de vraag: Kennen jullie deze Tibetanen? Die stonden hier te protesteren.”

Van hun familie in Tibet hebben Tenzin en Tenzoem al weken niets meer gehoord. Sinds op 10 maart de protestacties losbraken, zijn alle mogelijkheden om te communiceren afgesloten. Tenzin mist zijn oom die hen jaren opgevoed heeft. „Misschien is hij wel dood. China heeft de winkels in Tibet laten sluiten. Er is een tekort aan voedsel. Sommige mensen plegen zelfmoord.”

Tenzin hoopt dat de situatie snel verbetert in Tibet. „Hoe gauw is afhankelijk van de hulp van andere landen”, denkt hij. „Maar tot we zullen vechten tot we vrij zijn.”

Overheersing
Tibet is een gebied in Azië met bijna 2 miljoen inwoners. Het land wordt sinds 1959 bezet door de Chinezen, die Tibet als hun rechtmatige eigendom beschouwen. Ook de volkerenbond erkent de rechten van China. De Tibetanen, die vroeger een zelfstandige natie vormden, verzetten zich al 49 jaar tegen de Chinese overheersing. Wereldwijd houden ze elk jaar op 10 maart protestacties, ter herdenking aan de volksopstand in 1959. Sindsdien zijn in Tibet duizenden mensen omgebracht. Een nog veel groter aantal werd achter de tralies gezet of op de vlucht gejaagd. De dalai lama, de godsdienstige leider van het land, is verbannen. Hij woont in India, vanwaar hij pleit voor een vreedzaam verzet tegen de Chinese overheersing.