Albert van Zanten - 16 mei 2006 14:29 - Gewijzigd: 16 mei 2006 14:29

Examen: regels, regels, regels

Of je nu te laat komt, spiekt, zakt of ziek bent; alle mogelijke situaties rond het centraal examen zijn vastgelegd in het zogenaamde Eindexamenbesluit. Regels, regels en nog eens regels. De belangrijkste op een rijtje.

Spieken
Elk jaar weer worden er leerlingen in hun kraag gevat omdat ze spieken. Dat betekent meestal een jaartje langer school. De wet bepaalt dat de directeur een van de volgende maatregelen moet nemen als er iemand betrapt wordt: de spiekende leerling een 1 geven; besluiten dat de fraudeur één of meerdere examens niet mag maken; gemaakte examens ongeldig verklaren, of het diploma pas uitreiken als het ’spiek-examen’ opnieuw gemaakt is.

De directeur moet de spiekende leerling een brief sturen, waarin staat welke maatregel hij neemt. Wie onterecht van fraude wordt beschuldigd, kan aankloppen bij de commissie van beroep. Dat moet wel snel: drie dagen na ontvangst van de brief.

Uitslapen
'Uitslapen' mag, maar je mag niet later aan komen dan een half uur na aanvang. Dat is overigens niet aan te raden, want langer doorwerken ìs niet toegestaan. Wie een half uur na aanvang nog aan komt zakken, heeft pech.

Leerlingen die om een geldige reden het examen niet kunnen maken, bijvoorbeeld bij ziekte, krijgen een tweede mogelijkheid tijdens de herkansing. Afmeldingen moeten doorgegeven worden aan de directeur. Die beslist of iets een geldige reden is. Bij ziekte is het dan wel verstandig om een doktersverklaring te regelen.

Proces-verbaal
Tijdens het examen mag er niet gepraat worden. Dus ook geen gesein, gefluister of geliplees. Officieel mogen zelfs de surveillanten geen mededelingen doen. Dat is alleen toegestaan als de makers van het examen op de laatste nipper iets gewijzigd hebben. Dat mag dan mondeling of schriftelijk doorgegeven worden.

De schooldirecteur moet zorgen voor voldoende toezicht tijdens de toets. Als een examen afgelopen is, schrijft de surveillant een proces-verbaal. Daarin staat vermeld wat er allemaal is gebeurd en of er bijzonderheden zijn.

De examenopgaven worden op school bezorgd in een verzegelde envelop. Deze mag pas geopend worden als het examen begint. Docenten en surveillanten weten dus niets over de inhoud van de toets. De opgaven mogen pas mee naar huis als het examen voorbij is. Antwoordbladen moeten, nadat ze nagekeken zijn, zes maanden bewaard worden in het archief van de school.

Nakijken
De directeur moet er voor zorgen dat alle antwoordbladen netjes bij de docent van het desbetreffende vak terechtkomen. Die kijkt het werk na en stuurt het daarna door aan een leraar van een andere school voor een tweede correctie. De twee docenten moeten het samen eens worden over het eindcijfer. Als dat niet lukt, nemen ze het gemiddelde van de twee cijfers.

Voor elk vak wordt het cijfer afgerond tussen de 1 en de 10. Bij een 4 achter de komma wordt het cijfer naar beneden afgerond, bij een vijf naar boven. Het eindcijfer is een gemiddelde van alle resultaten die behaald zijn tijdens het examenjaar.

Herkansing
Elke examenkandidaat mag één vak overdoen in de herkansing. Wie al een 9 heeft maar toch een tien wil, mag ook herkansen. De regel is dat het hoogste cijfer telt. In uitzonderlijke gevallen is er zelfs een derde mogelijkheid, tijdens de tweede herkansing. Die is meestal aan het begin van het nieuwe schooljaar.

In principe worden herkansingen op elke school afgenomen. Wanneer er te weinig leerlingen zijn, is er een centraal staatsexamen op een andere locatie. De tweede herkansing is altijd een staatsexamen.

Speciaal examen
Wie een handicap heeft, zoals dyslexie of faalangst, kan vaak op een andere manier examen doen. Meestal is daar een verklaring van een arts, orthopedagoog of psycholoog voor nodig.

Bij een speciaal examen krijgen leerlingen soms extra tijd (maximaal een half uur) of bijvoorbeeld een opgavenblad in grote letters. Wie korter dan zes jaar in Nederland woont, mag soms extra hulpmiddelen gebruiken, zoals een woordenboek. De directeur moet daarvoor toestemming geven. Hij is dan wel verplicht om speciale maatregelen aan de onderwijsinspectie te melden.