Hannie van Leeuwen (1926-2018): dienstbaar en strijdbaar

Haar grenzeloze werklust was „in het begin” een manier om de pijn van haar alleen zijn te verdringen, gaf Van Leeuwen in 2006 toe in een interview met familiemagazine Terdege. „Geleidelijk maakte de ambitie plaats voor idealen.”

Dat ze niet trouwde, kwam naar eigen zeggen omdat ze tijdens de huwbare leeftijd niet knap was. Van Leeuwen weet dat aan haar optreden als koerierster voor het verzet. De oorlogstijd was spanningsvol; ze at ook niet veel.

Van Leeuwen vond het „niet altijd een pretje om alleen te zijn”, maar ze was er de vrouw niet naar om bij de pakken neer te zitten. „Je kunt dan gaan zitten miezemauzen”, zei ze tegen Terdege, „maar je kunt er ook iets tegenover stellen.”

Dat ”iets” werd een decennialange carrière met vele hoofd- en talloze nevenfuncties. Ze begon in 1945 als vertaalster, was daarna onder meer ambtenaar en maatschappelijk werkster. In 1966 kwam ze als tweede vrouw ooit voor de ARP in de Tweede Kamer.

Tot 1978 voerde ze onder meer het woord over emancipatie, zorg en defensie. Op emancipatiegebied gaf ze blijk van een behoudende blik. „Man en vrouw zijn nu eenmaal verschillend. Wie dat verschil wil wegdenken, negeert Gods schepping.”

Abortus

Als zorgwoordvoerster kreeg ze volop te maken met de discussie in de samenleving en politiek over het toestaan van abortus provocatus. De gereformeerde politica kon geen steun verlenen aan een wetsvoorstel van progressieve collega’s van andere partijen die abortus op verzoek van de vrouw wilden toelaten.

Ze werkte daarom mee aan een initiatiefwet gebaseerd op het nee-tenzijprincipe. „Dat gaat uit van de norm van de beschermwaardigheid van het menselijk leven”, lichtte Van Leeuwen in 1976 toe, „maar evenzeer van het bestaan van uitzonderlijke moeilijke levenssituaties die een inbreuk op de norm kunnen rechtvaardigen.” Daarvan is bijvoorbeeld sprake als het leven van de vrucht een bedreiging vormt voor het leven van de vrouw. „In zo’n situatie geldt de regel: nood breekt wet, die ook ten grondslag ligt aan het christendemocratische wetsontwerp.” Haar wet haalde het niet.

In dezelfde periode pleitte ze als defensiespecialist hartstochtelijk voor de F-16. Dat –en haar karakteristieke sprintjes naar de interruptiemicrofoon– leverde haar de bijnaam Straaljager-Hannie op.

Van Leeuwen behoorde tot de linkervleugel van de ARP. Toch verzette ze zich tegen de fusie van die partij met KVP en CHU tot het CDA. Decennia later betreurde ze echter dat „we er niet in geslaagd zijn alle christenen te verenigen in één politieke partij.”

Onvrede

Ze kantte zich in 1973 tegen de vorming van het kabinet-Den Uyl. Twee jaar later weigerde ze staatsecretaris van Onderwijs te worden in datzelfde kabinet.

Uit onvrede over het verloop van de formatie in 1978 verliet Van Leeuwen de Kamer en stapte ze over naar het bedrijfsleven.

Ze bleef wel politiek actief als gemeenteraadslid in Zoetermeer (tot 1990). Daar was ze ook wethouder. Later diende ze als waarnemend burgemeester in Hazerswoude en Nootdorp.

Haar loopbaan sloot ze af als senator (1995-2007). In de Eerste Kamer rustte Van Leeuwen zeker niet op haar lauweren. Als de belangen van zwakkeren en kwetsbaren in het geding waren, stelde zich daar even strijdbaar op als voorheen in de Tweede Kamer.

Bij de Kamerverkiezingen vorig jaar was ze nog lijstduwer. Dat tekent haar enorme verbondenheid aan het CDA. Gretig mengde ze zich in 2010 in de discussie over het aangaan van een gedoogconstructie met de PVV. Dat debat verloor ze, maar ze bleef haar partij zoals altijd trouw.

Verlosser

Gedurende haar leven groeide ze wat weg van haar gereformeerde opvoeding. „Het letterlijke geloof in de Bijbel is onder druk komen te staan”, zei Van Leeuwen. „Maar in de geest van de Bijbel kan ik me nog volledig vinden. Wij mensen kunnen het niet zelf. We hebben allemaal Christus nodig als onze Verlosser.”

Angst voor de eeuwigheid had ze niet. „Als je hier bezig bent geweest om vanuit de geest van de Bijbel te leven, mag je geloven dat de genade er ook voor jou is.”

Hannie van Leeuwen (1926-2018): dienstbaar en strijdbaar

Politiek

RD.nl in uw mailbox?