Commissie-Remkes: voorrang voor natuur, Nederland op de schop

„De tijd van juridische trucs en listen is voorbij”, zei collegevoorzitter Johan Remkes toen hij in september zijn eerste advies –verlaag de maximumsnelheid op de snelwegen– presenteerde: „Er zijn drastische maatregelen nodig om de stikstofuitstoot te beperken en de natuur beter te beschermen.”

Sinds maandag kennen we het complete pakket maatregelen dat Remkes en zijn deskundigen voor ogen hebben. Drastisch is dat zeker. Als het aan het adviescollege ligt, ondergaat het open gebied in Nederland de komende decennia een complete metamorfose. Natuurgebieden bloeien op en worden uitgebreid, de landbouw moet zich terugtrekken naar de „meest geschikte” gronden. In overgangszones komt ruimte voor recreatie, opwekking van duurzame energie, „natuurinclusief wonen” en –dat nog wel– „emissiearme landbouw.”

Met „juridische trucs en listen” doelde Remkes destijds op het Programma Aanpak Stikstof (PAS), het in 2015 ingevoerde stikstofbeleid dat in mei 2019 door de Raad van State werd afgeschoten. Hij kwam daar maandag op terug. Het kabinet zoekt in zijn (eind april gepresenteerde) nieuwe beleid nog steeds naar „rek en ruimte” om snel toestemming te kunnen geven voor economische activiteiten. De natuur schiet daar weinig mee op, vindt Remkes.

In zijn eindrapport zet het adviescollege juist volledig in op natuurherstel. De stikstofuitstoot moet in twintig jaar zo ver omlaag, dat beschermde natuur geen „serieuze schade” meer ondervindt. Europese afspraken zijn een gegeven waar het rapport niet aan tornt. Dit in tegenstelling tot VVD en CDA, die juist willen bekijken of kleine natuurgebieden geschrapt kunnen worden. Ook de landbouworganisaties pleiten daarvoor, met als argument dat de natuurdoelen in die gebieden onrealistisch en onhaalbaar zijn.

Bouw

Elke sector moet de stikstofuitstoot verlagen, aldus het advies: landbouw (hoofdbron van stikstof in de vorm van ammoniak), industrie, weg- en vliegverkeer, scheepvaart en energiebedrijven (bronnen van stikstofoxiden). Wie onvoldoende zijn best doet, wordt gestraft met nog strengere eisen of boetes.

De bouw profiteert van de invoering van een drempelwaarde, zodat voor tijdelijke geringe stikstofemissies geen vergunning hoeft te worden aangevraagd. Dat voordeeltje gunt Remkes de branche, omdat de bouw een sleutelrol heeft bij het herstel van de economie.

De meest ingrijpende maatregel treft de landbouw. Die moet emissiearm worden: niet alleen de stikstofuitstoot moet omlaag, ook die van stoffen zoals nitraat, fosfaat, fijnstof, geur en methaan. Een nieuw instrument, de afrekenbare stoffenbalans, berekent wat het boerenbedrijf binnenkomt en wat het weer verlaat. Financiële prikkels moeten de boeren stimuleren om het overschot –de emissie– te verminderen.

Het kabinet wil veehouderijen op basis van vrijwilligheid uitkopen. Remkes is daar kritisch over. Uitkoop moet selectief gebeuren, vindt hij, en wel van bedrijven die veel uitstoot veroorzaken in de buurt van zwaarbelaste kwetsbare natuur.

Kritisch

Landbouworganisaties reageren kritisch. Volgens Agractie, initiatiefnemer van het eerste boerenprotest afgelopen herfst, heeft Remkes geen oog voor effecten op de samenleving of haalbaarheid.

De grootste boerenorganisatie, LTO, ziet nog meer regelgeving op de sector afkomen, terwijl niet gekeken wordt of de Europese natuurrichtlijnen wel houdbaar zijn in de dichtbevolkte en vruchtbare delta die Nederland is.

Commissie-Remkes: voorrang voor natuur, Nederland op de schop

Economie

RD.nl in uw mailbox?