„Als je in een crisis start, leer je vechten”

De 61-jarige Groenendijk spreekt uit ervaring. Begin jaren tachtig zat de scheepsbouw in zwaar weer. Bij IHC in Kinderdijk, waar hij toen werkte, dreigde nog maar plaats over te blijven voor 400 van de 1650 medewerkers. Groenendijk hield de eer aan zichzelf.

Opgeleid in de grafische sector, had hij bij IHC leidinggegeven aan een afdeling die technische tekeningen vastlegde op microfilm. Voor 500 gulden kocht hij een tweedehands microfilmapparaat en startte in een gehuurd schuurtje als zzp’er – de term moest nog uitgevonden worden. Bedrijven uit de maritieme sector waren zijn eerste klanten.

Tegenwoordig is GMS gevestigd in een bedrijfspand met 1000 vierkante meter vloeroppervlakte. Inclusief parttimers werken er een kleine veertig mensen. Met behulp van de nieuwste, deels in eigen huis ontwikkelde technieken en software digitaliseren zij archieven en dossiers van bedrijven en overheden uit heel Nederland. Op jaarbasis gaat het om 50 tot 60 miljoen documenten.

Documenten, tekeningen, kaarten, kranten, tijdschriften en boeken maar ook foto’s, (glas)negatieven en microfilms: GMS digitaliseert het allemaal en maakt de informatie doorzoekbaar voor de gebruiker. Dat laatste gebeurt met OCR (optical character recognition), wat neerkomt op ”vertaling” van pixels naar tekst.

Een specialisme van het Alblasserdamse bedrijf is het digitaliseren van cultureel erfgoed. Dat is ontstaan uit een liefhebberij van de ondernemer. Groenendijk houdt van geschiedenis en snuffelt regelmatig in oude archieven. Zo ontdekte hij dat daar heel veel werk ligt te wachten.

Terwijl hij door het bedrijf loopt, vertelt Groenendijk met gepaste trots over de opdrachten die GMS tegenwoordig doet voor Metamorfoze, een samenwerkingsverband tussen de Koninklijke Bibliotheek en het Nationaal Archief. Om te voorkomen dat historische teksten door verzuring, inktvraat en kopervraat straks niet meer leesbaar zijn worden ze gedigitaliseerd.

De soms eeuwenoude boeken, handgeschreven documenten en andere archiefstukken worden door GMS opgehaald en in Alblasserdam blad voor blad gefotografeerd. Een uiterst precies werk, waarbij zeer kwetsbare materialen door de handen van de medewerkers gaan.

De ruimte waarin dit gebeurt, bevindt zich op de begane grond en is afgeschermd van daglicht. Eten en drinken is hier verboden. Op een tafel liggen middeleeuwse thesauriërrekeningen uit Dordrecht. „De oudste stamt uit 1429”, weet Groenendijk.

Voorzichtig pakt de medewerker –een vakfotograaf– een foliant op en legt die op de ”boekenwip”, een soort tafel waarop de bladzijden voorzichtig worden opengevouwen. De zorgvuldig belichte opname vindt plaats met behulp van technische camera’s, die in een voor GMS gebouwd statief hangen. Na elke opname pakt de medewerker het boek weer op, slaat de bladzijde om en stelt de boekenwip opnieuw in.

Het lijkt geestdodend werk, maar volgens Groenendijk is het absoluut geen routineklusje. Inzicht, precisie en nauwkeurigheid zijn belangrijke eigenschappen van de medewerkers. „Wij hebben prima vakmensen in huis.”

In een andere ruimte is een Poolse dame bezig met het scannen van een modern boek. Een uit Zwitserland geïmporteerde machine vouwt het boek een stukje open en fotografeert met twee camera’s de linker en de rechter bladzijde tegelijk. Dat gaat met hoge snelheid, het apparaat kan tot 20.000 pagina’s per dag aan.

Over zijn Poolse medewerkers is Groenendijk vol lof. „Het zijn hoog opgeleide, intelligente vrouwen. Twee ervan werken hier al vier jaar. Ze werken hard en zeuren niet.” Waarom Polen? „Dat was een noodgreep. Je doet natuurlijk de hele dag hetzelfde. Nederlanders die dit werk willen doen kon ik moeilijk vinden.”

De inlinescanners voor het “gewone werk” staan in een ruimte op de bovenverdieping. Deze tak van het bedrijf is nog goed voor de helft van de omzet maar staat onder druk. „Het is een moeilijke markt geworden. We hebben in Nederland tegenwoordig zeker twintig concurrenten en door de crisis zijn bedrijven minder scheutig met opdrachten.”

Toch is Groenendijk optimistisch voor de toekomst. De berg cultureel erfgoed die op digitalisering wacht is enorm. Binnenkort start GMS met de verwerking van de boeken van de Amsterdamse Wisselbank uit de periode 1600-1650. „Die boeken zijn 40 tot 50 centimeter dik en bijna niet open te vouwen. We kwamen als enige in Nederland met een goed voorstel om deze klus uit te voeren. We laten er een speciale scanner voor bouwen.”

Inmiddels staat de volgende generatie klaar om het bedrijf over te nemen. Zoon Bram wordt daar de komende tijd op voorbereid. Ook een schoonzoon en een dochter werken bij GMS. „We zijn een echt familiebedrijf en dat is ook onze kracht. Als het nodig is, doen we allemaal een stapje extra.”

„Als je in een crisis start, leer je vechten”

Economie

RD.nl in uw mailbox?