Vicepresidentschap VS: begeerde functie zonder veel macht

Waar komt de term ”running mate” vandaan?

De term zou afkomstig zijn uit de wereld van de paardensport. Een running mate is daar de stalgenoot van een paard dat de kans heeft te winnen. De taak van de runnig mate is het wedstrijdpaard uit te dagen tot grote snelheid. Als de wedstrijd voorbij is, raakt de running mate van het winnende paard snel in de vergetelheid. Iets wat ook voor veel vicepresidenten (vp’s) opgaat.

Hoe komt een presidentskandidaat tot de keuze van een vp?

Wanneer een presidentskandidaat zeker is van zijn nominatie, kiest hij zijn running mate. Doorgaans is dat iemand die op een of andere manier een aanvulling is op zijn eigen profiel. John F. Kennedy koos Lyndon B. Johnson als running mate, omdat hij kiezers uit Texas –de thuisstaat van Johnson– wilde binnenhalen. In 1980 vroeg Ronald Reagan zijn partijgenoot George H. W. Bush als running mate, om de zakenlui te binden. Obama zocht Joe Biden aan, omdat die veel buitenlandervaring had, wat Obama niet had. Donald Trump vroeg Mike Pence, om daarmee de conservatieve evangelicals te binden. Biden heeft nu Kamala Harris aangetrokken, om daarmee de stem van niet-blanke groepen te verwerven.

Wat is de positie van de vp?

De vp van de Verenigde Staten is de op één na hoogste publieke functie in Amerika. Desondanks is algemeen bekend dat het inhoudelijk een van de minst leuke ambten is, omdat de vp weinig officiële macht heeft. Toch vinden veel Amerikanen dit ambt aantrekkelijk, omdat het een opmaat kan zijn naar het ambt van president.

Welke formele macht heeft de vp?

De vp is de eerste in de lijn van opvolging van de president als die door overlijden, aftreden of afzetting niet (meer) in staat is zijn taken uit te voeren. Van de 45 presidenten waren er 9 die tijdens hun ambtsperiode werden opgevolgd door de vp: acht keer was dat vanwege overlijden; één keer door aftreden. Overigens kan de vp ook tijdelijk het presidentschap waarnemen. Bijvoorbeeld wanneer de president bij een operatie onder narcose wordt gebracht. In 1957 was deze tijdelijke waarneming onderwerp van gesprek, toen president Eisenhower een hersenbloeding had gekregen. Daarnaast is de vp ook voorzitter van de Senaat. Hij of zij mag daar stemmen, maar dat gebeurt alleen wanneer de stemmen staken. De vp geeft dan de doorslaggevende stem. Dat gebeurde bijvoorbeeld in februari 2017, toen de Senaat de benoeming van Betsy DeVos als minister van Onderwijs moest goedkeuren. Een derde taak van de vp is het land van zijn baas vertegenwoordigen bij buitenlandse staatshoofden en plechtigheden.

En wat is de feitelijke macht?

Veel vp’s hebben zich in het verleden uitermate verveeld, omdat ze niets anders hadden te doen dan afwachten of de president tijdelijk of voorgoed uitviel. De allereerste vp, John Adams, schreef: „Mijn land heeft in al zijn wijsheid voor mij een van de meest onbetekenende baantjes opgedoken die ooit in de geschiedenis van de mensheid zijn bedacht.” Hij was niet de enige. Ook veel van zijn opvolgers brachten hun dagen in ledigheid door en waren bang al snel uit het nationale geheugen gewist te worden. De meeste presidenten hielden hun vp ook buiten de staatszaken. Toen president Roosevelt in april 1945 overleed, wist Harry Truman, zijn vp, helemaal niet hoe het er met de oorlog voorstond. Dat Amerika ver was met het ontwikkelen van een atoombom, was hem bijvoorbeeld niet bekend.

Is de rol van de vp in de loop der tijden veranderd?

Zeker. President Carter was de eerste die zijn vp, Walter Mondale, een eigen werkterrein gaf. Latere presidenten volgden dat voorbeeld, zodat hun vervangers minder last hadden van verveling. De vp met de meeste macht was Dick Cheney, die een doorslaggevende stem had in het Amerikaanse buitenlandse beleid tijdens de regering van George W. Bush. Daarbij moest president Bush soms tegen zijn zin de lijn van zijn vp volgen. Obama gaf zijn vp, Joe Biden, taken op gebied van buitenlandse zaken en Mike Pence is door Trump gevraagd een coördinerende rol op zich te nemen bij de bestrijding van corona.

Vicepresidentschap VS: begeerde functie zonder veel macht

Buitenland

RD.nl in uw mailbox?