Verrassende westerse eenheid richting Russen

De verhoudingen staan op scherp. Groot-Brittannië, de VS en een reeks EU-landen wijzen massaal Russische diplomaten uit als reactie op de vergiftiging met zenuwgas van de dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter Joelia in Engeland.

Ruim honderd Russische diplomaten moeten hun biezen pakken, zestig van hen dienen binnen een week de VS te verlaten. Naar verwachting sluiten nog meer landen zich aan bij de strafmaatregelen tegen Rusland. Nederland stuurt twee Russen weg.

Ruslandkenner Tony van der Togt van Instituut Clingendael is „verrast” door de scherpe en collectieve reactie van het Westen. „Het signaal is sterker dan ik had verwacht. Zo’n grootschalige uitzetting van Russen hebben we zelfs in de Koude Oorlog niet gezien.”

Het Westen geeft hiermee een „redelijk uniek” collectief politiek signaal af, stelt Van der Togt. „Het is geen voorspelbare reactie van enkele Baltische staten, maar ook van Canada, Australië, Spanje, Frankrijk, Italië en Nederland.”

De inzet van Rusland –gericht op het diplomatieke conflict beperkt te houden tot Groot-Brittannië én elke betrokkenheid te ontkennen– zijn beide „mislukt”, stelt de Ruslandkenner vast. „Het Westen neemt maatregelen, die ook afschrikwekkend bedoeld zijn om soortgelijke Russische acties in de toekomst te voorkomen.”

De uitzetting van diplomaten, vooral medewerkers van inlichtingendiensten, heeft volgens de Ruslandkenner een belangrijke symbolische waarde. „Het Westen zegt hiermee: Wij nemen deze zaak serieus. Het gebruik van chemische wapens op EU-grondgebied accepteren we niet.”

Groot-Brittannië, VS en hun bondgenoten wijzen geen ambassadeurs uit. „Het Westen wil de diplomatieke kanalen met Rusland openhouden. Anders wordt communiceren wel erg lastig.” Bovendien is het uitwijzen van ambassadeurs lastig. „Want in wat voor omstandigheden laat je die weer terugkomen?”

De bewijslast van Russische betrokkenheid bij de gifgasaanval roept vragen op. De Britse regering houdt het op ”higly likely”, hoogstwaarschijnlijk. De Britten lijken zeker van hun zaak, analyseert Van der Togt. „Ook de bondgenoten zijn redelijk overtuigd van Russische betrokkenheid. Anders wijzen ze niet zo massaal diplomaten uit.”

De vraag is waarom het Westen nu wel diplomaten uitwijst, maar na de vliegramp met MH17 én de annexatie van de Krim niet. „Bij MH17 werd de deur lang opengehouden voor Rusland om mee te werken en schuldigen aan te wijzen. Bovendien was een belangrijke doelstelling slachtoffers terug te halen.”

Van der Togt heeft niet de illusie dat de grootschalige uitwijzing van diplomaten Rusland op de knieën brengt. „Rusland mept altijd terug. Het is niet gebruikelijk voor de Russen om onder druk hiervan het boetekleed aan te trekken.” Toch sluit de Ruslandkenner niet uit dat Moskou aan het denken wordt gezet. „Ik weet niet of de Russen zich niet verkeken hebben op de eenheid van de EU. Zij kunnen als tegenreactie wel diplomaten uit al die westerse landen gaan uitwijzen, maar wat schieten ze daarmee op?”

Verrassende westerse eenheid richting Russen

Buitenland

RD.nl in uw mailbox?