Serie Akkerman in Akkerman: Je hebt dezelfde humor als wij

Aleksandr Morozov staart met grote ogen naar mijn visitekaartje, waarop in het Russisch mijn achternaam staat: Akkerman. Je ziet hem denken: een Akkerman in Akkerman, op precies dezelfde wijze geschreven, uit Nederland, dat maak ik niet elke dag mee. Want Morozov (42) is conservator van fort Akkerman, dat ligt in de Zuidwest-Oekraïense stad Bilgorod-Dnistrovski, tot 1944 Akkerman geheten. „Straks ga je nog zeggen dat dit fort van jou is”, lacht hij bulderend.

Wat is er mooier dan als journalist met een liefde voor Oost-Europa in het leven van een stad te duiken die in de geschiedenis jouw achternaam droeg en uit te zoeken wat zich daar afspeelt? In een land dat sinds 2014 turbulente jaren kent met een revolutie, een oorlog en een economische crisis. Wat zie je hiervan terug in Akkerman met zijn 50.000 inwoners? Voelen de inwoners zich meer verwant met Rusland dan met Oekraïne? Zijn de gevolgen van de revolutie zichtbaar? Wint Akkerman de strijd tegen de aidsepidemie waar Oekraïne mee kampt? Bestaat de ooit zo levendige Joodse gemeenschap nog? De antwoorden op deze vragen komen in de serie ”Akkerman in Akkerman”.

De Akkermantsy reageren enthousiast op mijn achternaam. Het leidt tot verbroedering. Rabbijn Michail Bratslavski (47) verwelkomt me op de sabbat. Ik schuif aan bij de sabbatsviering met koosjere Oezbeekse broodjes, en word gezegend. Bij de lokale hiv-kliniek wacht mij een lunch met zelfgemaakte wijn, vis, tomaten en soep. Directeur Leonid Kondratjoek (57) geeft bijna het bevel dat ik moet eten (het is een Oekraïense gewoonte om zoiets tegen je gast te zeggen) en schuift een extra stuk vis op mijn bord. Als ik zie dat hij niets neemt, zeg ik plagerig tegen hem: „Eet, eet, eet.” Er wordt gelachen. „Je bent een echte Akkerman”, grinnikt mijn buurvrouw aan tafel. „Je hebt dezelfde humor.”

Komt mijn achternaam ook hiervandaan? In mijn familie gaat het verhaal dat onder de Russische tsaar Peter de Grote inwoners van Akkerman naar Nederland vertrokken om schepen te bouwen. Morozov komt met een mogelijke variant hierop. Toen Akkerman tot het Ottomaanse Rijk behoorde, zouden inwoners naar Nederland zijn gevlucht.

:::embed_link 1:::

Bratslavski denkt dat het een Joodse achternaam is. Niet verwonderlijk als je rondloopt op de Joodse begraafplaats van Akkerman, waar Sjwartsman, Goeberman en Perelman liggen begraven. Zelf houd ik het op een simpele Nederlandse boerenachternaam, al heb ik nooit serieus onderzoek gedaan.

De inwoners noemen hun meer dan 2500 jaar oude stad nog altijd liefdevol Akkerman. Als eerbetoon aan een florerend verleden. Akkerman, aan de rivier de Dnjester, gold in vroegere tijden als een welvarende handelsstad en vormde daarom een gewilde buit. De stad, oorspronkelijk gebouwd door de Grieken, kwam in handen van het Kievse rijk, de Tataren, Litouwers, Moldaviërs, Ottomanen, Russen, Roemenen, de Sovjets en tegenwoordig de Oekraïners.

:::embed_link 2:::

De naam Akkerman stamt uit de Ottomaanse periode en verwijst naar de vesting. ”Ak” betekent wit en ”kerman” fort. In 1944 doopte de Sovjet-Unie de naam om tot Belgorod-Dnjestrovski (de Russische naam), witte stad aan de rivier de Dnjestr. Met de Oekraïense onafhankelijkheid in 1991 ging de stad verder onder de naam Bilgorod-Dnistrovski.

Maar de naam Akkerman duikt overal op. Natuurlijk het fort, de zoete rozijn bij de stad. Verder het radiostation Akkerman, mineraalwater en de boksschool. Groepen op sociale media noemen zich Akkerman of gebruiken de naam. Bij een bedrijf dat scheepspersoneel werft, staat Akkerman op het naambord.

Bijna twee weken zal ik mijzelf onderdompelen in Akkerman en spreek met een gids, directeuren, ambtenaren, een bouwvakker, ondernemers, gepensioneerden, hotelpersoneel, een student, medici, politici, een bibliotheekmedewerkster, militairen, bedrijfsmedewerkers, een rabbijn, journalisten, een meubelmaker en verkopers van tweedehands spullen. Ik zal me een Akkerman in Akkerman voelen.

Dit is het eerste deel in een serie over medewerker Floris Akkerman in de Oekraïense stad Akkerman.

Serie Akkerman in Akkerman: Je hebt dezelfde humor als wij

Buitenland

RD.nl in uw mailbox?