Nationale stereotypen bedrieglijk en bedreigend in crisistijd

Hoe krijg je twintig Nederlanders in een auto? Gooi een eurocent op de achterbank. Deze grap over de krenterige Hollanders is alom bekend. Over het algemeen kunnen de meesten in Nederland wel om de grap lachen en hebben ze niet zoveel moeite om door anderen als zuinig te worden weggezet.

Om een heel stel stereotypen mag ook best worden gelachen. Weinig Fransen zullen ervan wakker liggen dat ze met stokbrood en wijn in de handen worden afgebeeld. Duitsers drinken het beeld dat ze wel een slokje bier lusten, zo weer weg. Britten laten geen traan om het imago dat het in hun Koninkrijk altijd regent.

Over het algemeen wordt er aan die nationale stereotypen ook niet al te veel waarde gehecht. Maar dat lijkt nu allemaal anders. Het vooroordeel en overdreven beeld dat sommige mensen van andere landen hebben, beginnen tijdens de coronacrisis serieuzere en gevaarlijkere vormen aan te nemen.

Het aantal incidenten en berichten over aanvallen op mensen met een Aziatisch uiterlijk in niet-Aziatische landen neemt toe. Vooral in de Amerikaanse media worden schrijnende situaties geschetst van mensen die worden bespuugd, uitgescholden of belaagd. Waarom? Omdat het de Chinezen zouden zijn die het virus bij zich dragen en corona verspreiden.

Het is zelfs tot een punt gekomen dat de Amerikaanse president Donald Trump zich genoodzaakt voelde om op Twitter de situatie recht te zetten. „Het is erg belangrijk dat we onze Aziatisch-Amerikaanse gemeenschap in de Verenigde Staten en over de hele wereld volledig beschermen. Het zijn geweldige mensen en de verspreiding van het virus is op geen enkele manier hun schuld”, twitterde hij vorige week.

Dat Chinezen, of mensen met een Aziatisch uiterlijk, door sommigen nu worden gezien als dé daders van de huidige crisis, valt volgens Miri Song, hoogleraar sociologie aan de Universiteit van Kent, te verklaren. Zij stelt tegenover het Amerikaanse weekblad Time dat „telkens wanneer er een of ander groot incident met wereldwijde of regionale implicaties plaatsvindt (...) is het erg gemakkelijk voor mensen om een heel klein excuus te gebruiken om een zondebok te maken op basis van uiterlijk.”

Naast het stereotype dat alle Chinezen iets met het virus te maken hebben, heersen er ook vooroordelen over andere Aziatische landen. Neem bijvoorbeeld Zuid-Korea. Het virus ging het land niet voorbij, maar de aanpak tegen corona werkte daar bijzonder goed. Een verklaring werd al snel gevonden: Zuid-Koreanen zijn een onderdanig en harmonieus volk.

Maar Korea-deskundige Remco Breukers was er al snel bij om het stereotype te corrigeren: „De uitleg hoe de collectivistische aard van de Zuid-Koreaanse samenleving helpt om de respons van de overheid brede steun te laten vinden, dat is, hoe zal ik het zeggen, quatsch.”

Breukers verwijst onder meer naar de reeks burgerprotesten in 2016 en 2017 tegen president Park Geun-hye. Toevallig woonde ik in die tijd in Seoul. Wanneer je zoiets hebt gezien, laat je het wel uit je hoofd om Zuid-Koreanen als onderdanig te bestempelen. En leer je dat iedereen meer op elkaar lijkt dan men graag waar wil hebben.

Nationale stereotypen bedrieglijk en bedreigend in crisistijd

Buitenland

RD.nl in uw mailbox?