Kruitdampen zijn opgetrokken – hoe nu verder in Syrië?

President Trump (VS), premier May (GB) en president Macron (Frankrijk) hebben zaterdag een eenmalige precisieaanval met 105 raketten uitgevoerd op 3 doelen die te maken hebben met het chemische wapenprogramma van Damascus.

De westerse vergeldingsactie, na de vermeende gifgasaanval in de Syrische stad Douma, is eenmalig, afgewogen en proportioneel, benadrukte de Amerikaanse president Trump in een verklaring waarin hij fel uithaalde naar Rusland en Iran. Doel is Syrië te weerhouden van nieuwe aanvallen met chemische wapens.

Moord en brand

Rusland en Iran schreeuwen –zoals verwacht– moord en brand over de aanvallen. De Amerikanen tergen met hun aanpak de Russen, die president Assad door dik en dun steunen, maar maken met deze relatief kleinschalige aanval ook duidelijk niet echt te willen ingrijpen in Syrië.

De vraag is of de militaire aanpak van het Westen bijdraagt aan de oplossing van het conflict in Syrië. De vergeldingsaanvallen –niet meer dan een gerichte speldenprik voor Assad– veranderen nauwelijks iets aan de toch al uitzichtloze situatie in Syrië. Het Westen heeft echter een daad willen stellen na de barbaarse gifgasaanval.

Assad zit –met 500.000 doden op zijn kerfstok– steviger in het zadel dan ooit. Rusland en Iran handhaven hun steun, terwijl beide zich verder ingraven in Syrië. Assad deinst er ongetwijfeld niet voor terug nieuwe gifgasaanvallen uit te voeren op burgers. De dictator blijft naar verwachting de dreiging van nieuwe militaire acties vanuit het Westen aan zijn laars lappen. De burgerbevolking blijft daarmee lijden onder het oorlogsgeweld.

Ook voor Israël verandert er niets. De Joodse staat blijft zonder twijfel gerichte aanvallen uitvoeren op doelen van Iran en Hezbollah in Syrië. De toenemende aanwezigheid van Iran op Syrisch grondgebied én de doorvoer van geavanceerde raketsystemen naar de Libanese terreurgroep is voor hen onacceptabel.

Koerswijziging

Een belangrijke ontwikkeling is de koerswijziging van de VS. De Amerikaanse ambassadeur bij de VN, Nikki Haley, heeft aangekondigd dat de VS toch in Syrië blijven totdat de doelen voor de VS zijn behaald. Nog maar enkele weken geleden verklaarde Trump nog zich terug te trekken uit Syrië, overeenkomstig zijn verkiezingsbelofte.

De VS hebben volgens Haley drie hoofddoelen in Syrië: ervoor zorgen dat chemische wapens de Amerikaanse belangen niet schaden, het vernietigen van terreurgroep IS en het in de gaten houden van aartsrivaal Iran.

Een ander gevolg van de aanvallen is dat de relatie Turkije-Rusland een barst oploopt. President Erdogan heeft warme steun uitgesproken voor de vergeldingsacties van VS en bondgenoten. De Turkse reactie is zeer tegen het zere been van Poetin.

Niet rooskleurig

De vooruitzichten voor het verscheurde land zijn vooralsnog weinig rooskleurig. Rusland-Iran-Syrië staan lijnrecht tegenover VS-Koerden. Turkije opereert –met een eigen agenda– ergens tussen beide in. Syrië dreigt blijvend uiteen te vallen in verschillende sectoren.

De VS en Rusland hebben er beide geen belang bij het conflict uit de hand te laten lopen. Rusland kan rustig achteroverleunen. Poetin is strategisch in het voordeel, want hij weet dat zijn maatje Assad de oorlog in het land gaat winnen. De komende decennia heeft Poetin een betrouwbare bondgenoot op een strategische plek in het Midden-Oosten.

Niet uitgesloten is dat alle partijen over enkele maanden onderhandelingen starten over de toekomst én wederopbouw van Syrië, wellicht met hulp van het Westen. Rusland en Syrië kunnen daarbij grotendeels de agenda bepalen. Ook Assad zit daar naar verwachting ‘gewoon’ aan tafel.

Kruitdampen zijn opgetrokken – hoe nu verder in Syrië?

Buitenland

RD.nl in uw mailbox?