Kazachstan is nog bezig zich van de Sovjeterfenis te ontdoen.

Veel inwoners van Kazachstan snappen niet waarom Kazachstan in 1991 zo nodig onafhankelijk moest worden. Een derde van de bevolking is Russisch en zelfs bij veel Kazachen thuis is Russisch de voertaal. De Kazachse taal staat in eigen land op de tweede plek.

Toch is er een strijd tegen de Russische invloed. In de winkel hoort men maar al te vaak de opmerking: „Waarom spreek je geen Kazachs?”

Een eigen geschiedenis heeft Kazachstan nauwelijks. Een enkele held heeft een standbeeld in een grote stad. Maar echt rijk is die historie niet.

In 1917 werd Kazachstan onderdeel van de Sovjet-Unie. Pas in 1936 werd het een volwaardige unierepubliek; de Kazachse Socialistische Sovjetrepubliek. Als gevolg hiervan moesten moskeeën sluiten en werd de traditionele cultuur doorbroken. Vanaf de jaren 30 werden Kazachen gedwongen hun nomadenleven op te geven en zich te vestigen op staatsboerderijen. Protesten hiertegen leidden tot deportatie en hongersnood in Centraal-Azië.

Stalin besloot in de jaren 30 en 40 van de vorige eeuw de Sovjet-Unie te russificeren. Binnen nationale instellingen mocht niet langer Kazachs worden gesproken. In 1990 waren er in de hoofdstad nog maar twee scholen waar het Kazachs de voertaal was.

Een van de meest onbekende hoofdstukken uit de Sovjettijd is de schepping van de ”Sovjetmens”. Onder Stalin werden duizenden Duitsers, Tsjetsjenen, Krimtataren, Turken en anderen gedeporteerd naar de Kazachse steppen. Daar werd geprobeerd deze mensen te integreren tot één ”homo Sovjeticus”. Deze Sovjetmens is in Kazachstan meer dan in andere voormalige Sovjetstaten gelukt.

In de kwarteeuw na de onafhankelijkheid in 1991 is op cultureel en economisch gebied veel bereikt. De regering zet vol in op ”kazachificatie”: het creëren van een eigen cultuur en identiteit. Onlangs besloot de overheid het cyrillische schrift te vervangen door het Latijnse alfabet. Ook het Kazachse verleden wordt herontdekt.

Hoewel Kazachstan de grootste bondgenoot van Rusland is, maakt Poetin zich er zorgen over dat hij Kazachstan kwijtraakt, net als Oekraïne. Op zijn beurt vreest Kazachstan dezelfde claim als Oekraïne. Cultureel worden de banden wel losser gemaakt.

Kazachstan is nog bezig zich van de Sovjeterfenis te ontdoen.

Buitenland

RD.nl in uw mailbox?