Is er sprake van een nieuw nationalisme in de VS?

Volgens de Utrechtse historicus James Kennedy, van origine zelf Amerikaan, zijn er in de Amerikaanse geschiedenis altijd mensen en groepen geweest die haat voelden jegens buitenlanders. Berucht is de Ku Klux Klan (KKK), die zich sterk maakte voor de suprematie van de blanke, protestantse Amerikaan en zich dientengevolge keerde tegen rooms-katholieken, Joden en vooral zwarten. „Haat tegen buitenlanders is op zichzelf in Amerika geen novum.”

Toch ziet Kennedy een verschil tussen het gedachtegoed van de KKK en dat van de great replacement-theorie die nu aangehangen wordt binnen extreem-rechtse groepen. „In het verleden werd haat tegen buitenlanders ingegeven door angst voor vermenging van het blanke ras met andere; nu is de zorg dat blanken door immigranten worden vervangen.”

![76463761.jpg](https://erdee-prod-bucket-s3-001.ams3.digitaloceanspaces.com/76463761_10ee5c0e0e.jpg)

Twee factoren spelen volgens de Utrechtse historicus bij de huidige eruptie van buitenlanderhaat op de achtergrond mee. „De demografische ontwikkelingen zijn nu anders dan in het midden van de vorige eeuw. Toen wist iedereen dat de blanke suprematie nauwelijks gevaar liep. Nu leeft bij rechts-extremisten de idee dat door de toestroom van immigranten de blanke Amerikaan zijn dominante positie gaat verliezen.”

Als tweede factor noemt Kennedy de gedachte dat er sprake zou zijn van een gerichte, ideologisch georiënteerde actie. „De anti-elitaire populisten verdenken progressieve groepen van boze opzet. Zij zouden de multiculturele gedachte omarmen.”

Zijn die veronderstellingen reëel?

„Als het gaat om de demografische ontwikkelingen, valt moeilijk te voorspellen wat er gaat gebeuren. Hoe ontwikkelen immigranten zich? In hoeverre blijven ze vasthouden aan hun eigen identiteit? In welke netwerken komen ze terecht? Wat gebeurt er als ze zich door huwelijk of vriendschappen met andere groepen verweven?”

En de gedachte van een vooropgezette actie?

„Daar ontbreekt iedere realiteitszin aan. Niemand heeft de intentie om grote groepen buitenlanders, zoals de latino’s, binnen te laten om daarmee de huidige bevolking te vervangen door een nieuwe, cultureel anders georiënteerde.”

In hoeverre speelt de huidige polarisatie aanhangers van de great replacement-theorie in de kaart?

„De tegenstellingen zijn inderdaad scherp. Daardoor krijg je dat de ene groep meer de positie van de blanke Amerikaan verdedigt dan de andere, die het op haar beurt voor immigranten opneemt.”

In de Amerikaanse media wordt met de beschuldigende vinger naar Trump gewezen. Is dat terecht?

„Deels. De president doet soms onvoorzichtige uitspraken, die zowel door uitgesproken rechtse Amerikanen gebruikt worden, als door de oppositie. Beide gaan daarmee aan de haal. Rechts-extremisten gebruiken zijn woorden in hun eigen voordeel; de oppositie gebruikt ze om Trump als racist te framen.”

:::inline_article 1:::

Het idee bestaat, dat Republikeinen vooral tegen buitenlanders zijn en de Democraten de immigranten verdedigen.

„Dat is niet juist. Er zijn genoeg Republikeinen die zich zeer fatsoenlijk opstellen tegenover minderheden en migranten. En onder de Democraten zijn er die niet veel op hebben met minderheidsgroepen. De gedachte dat de grens tussen wel of geen buitenlanderhaat loopt langs de partijlijnen is onterecht.”

Is er een correctiemechanisme die deze golf van buitenlanderhaat keert?

„Over de samenleving ben ik positiever dan over de politiek. De peilingen wijzen er niet op dat het racisme in de maatschappij toeneemt. De berichten in de media over erupties vertroebelen het beeld. De positie van minderheden is tegenwoordig beter dan een kwarteeuw geleden. Extreem gewelddadige acties zoals in El Paso mag je niet bagatelliseren, maar het zijn uitzonderingen.

In de politiek ligt dat gecompliceerder. De polarisatie daar maakt dat de tegenstellingen steeds scherper worden aangezet. Met name in de Republikeinse partij ontbreekt het op dit moment aan een goede normering van wat wel en niet kan.”

:::inline_article 2:::

Is er sprake van een nieuw nationalisme in de VS?

Buitenland

RD.nl in uw mailbox?