Graag rust in Idlib, maar wel zonder ruzie met de Turken

Het is begin januari als de Russiche president Vladimir Poetin een ontmoeting heeft met zijn Turkse collega Recep Tayyib Erdogan. Onderwerp van gesprek is de dreigende escalatie in Libië, maar ook de situatie in het Syrische Idlib komt ter sprake. Uit het overleg volgt de aankondiging van een staakt-het-vuren, dat vier dagen later van kracht wordt. In Idlib, in het noordwesten van Syrië en aan de grens met Turkije, strijdt het Syrische leger tegen rebellengroepen.

Er is vooral Rusland veel aan gelegen om een oplossing te vinden voor Idlib, omdat het land in een steeds lastiger positie terechtkwam. Moskou is namelijk op vrijersvoeten met zowel Turkije als Syrië: met de eerste zoekt het samenwerking in een poging de NAVO te splijten. Maar tegelijkertijd onderhouden de Russen nauwe banden met het Syrische regime en geven ze die militaire steun. Het probleem is dat de Syriërs en Turken op hun beurt zeer vijandig tegenover elkaar staan. Omdat het een kwestie van tijd lijkt dat beide legers verwikkeld zouden raken in een directe militaire confrontatie, moet Moskou wellicht partij gaan kiezen tussen twee bondgenoten.

Lichtpuntje voor Moskou is dat volgens Russische media ook de hoofden van Syrische en Turkse veiligheidsdiensten, Ali Mamlouk en Hakan Fidan, elkaar treffen. Zij zoeken achter de schermen naar verluidt eveneens naar een oplossing voor de complexe situatie in Idlib.

Alles lijkt daarmee de goede kant op te gaan, maar dan maakt de dood van de Iraanse generaal Soleimani de situatie nog gecompliceerder. De angst in Damascus is dat het daarmee een belangrijke bondgenoot verliest. Chef veiligheidsdienst Mamlouk krijgt er daarom een missie bij: hij wordt in het geheim naar Teheran gestuurd. Zijn officiële opdracht is de samenwerking tussen beide landen in het volgende stadium te bespreken.

De dood van Soleimani heeft ook voor de situatie rond Idlib gevolgen. Teheran had zich met de toestand in de provincie nooit bemoeid, mede omdat het, net als Rusland, geen confrontatie wilde met Ankara. Iran had namelijk belang bij goede betrekkingen met Turkije, in een poging de Amerikaanse economische sancties te omzeilen. Wellicht konden de Turken daarbij behulpzaam zijn. Nu Soleimani dood is, verschuiven de belangen echter: prioriteit één wordt nu de verdrijving van Amerikaanse troepen uit Irak en Syrië. In Irak is dat geen probleem: het parlement in Bagdad eist hetzelfde. In Syrië is dat doel echter minder makkelijk te bereiken.

Wat Idlib daarmee te maken heeft? De Syriërs willen het hele land weer onder controle van Damascus brengen en daarmee minder afhankelijk worden van Amerikaanse troepen, die zich voornamelijk nog ten oosten van de Eufraat ophouden. Het Syrische regime maakt nu echter geen haast daar zijn gezag te vestigen, omdat het zich sterk concentreert op Idlib.

De redenering van Iran is nu: als Damascus in Idlib de handen vrij heeft, kan het zich concenteren op de rest van het land. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat nu naar buiten is gekomen dat Iraanse milities in Idlib aan de zijde van het Syrische leger vechten.

Graag rust in Idlib, maar wel zonder ruzie met de Turken

Buitenland

RD.nl in uw mailbox?