Geestelijke acrobatiek in Alabama

En wat als het niet ging om een conservatieve Republikein, maar om een Democraat? Dan zouden bijna alle evangelicals zeggen: Die politicus moet zo snel mogelijk van het toneel verdwijnen. „Er wordt met twee maten gemeten”, stelt de ook in Nederland bekende ds. Kevin DeYoung. „Je mag het onverdedigbare niet verdedigen. Dan word je een geestelijke acrobaat.”

De MeToo-beweging heeft binnen enkele maanden menige reputatie in Amerika en Europa aan flarden geschoten. Ze leidde in de filmwereld tot een sterrenregen. Maar ook in de politiek vielen er grote namen. In Washington, het politieke centrum van de VS, werden in de achterliggende weken verschillende politici beschuldigd van seksueel wangedrag. Inmiddels hebben twee Democraten en een Republikein uit de Senaat het veld geruimd.

De Republikein Roy Moore weet echter niet van wijken. Inmiddels zijn er zeven vrouwen die zeggen dat hij in het verleden zich aan hen vergrepen heeft. Zij waren pubers, hij dertiger toen hij –volgens hen– zijn handen niet thuis kon houden. Moore ontkent alles. En hij handhaaft zijn kandidatuur voor de tussentijdse verkiezingen in de staat Alabama voor de Senaat. Dinsdagavond zal duidelijk zijn wie de zetel kan innemen die Jeff Sessions begin dit jaar achterliet toen hij minister van Justitie werd in het kabinet van Trump.

Moore negeert de oproep van sommige partijgenoten om zich terug te trekken als kandidaat. Zij vinden dat een politicus wiens blazoen besmet raakte vanwege seksueel wangedrag geen volksvertegenwoordiger kan zijn. Dan hebben ze per saldo toch meer respect voor Democratische politici zoals John Conyers en Al Franken, die vanwege grensoverschrijdend gedrag in het verleden hun zetel in Washington hebben opgegeven.

Niet kansloos

Kansloos is Moore niet, maar het is wel lastig. De peilingen van de laatste weken laten zien dat hij nek aan nek gaat met zijn rivaal de Democraat Doug Jones. „Alleen al daarom verdient Moore steun”, zeggen sommige evangelicals. Als Jones wordt gekozen, loopt de Republikeinse meerderheid in de Senaat terug naar één zetel. Dat is minimaal. En daardoor zou er weer meer ruimte komen voor de progressieve ideeën van de Democraten. „Dat moet koste wat het kost worden voorkomen.”

Voor veel conservatieve Republikeinen, en vooral voor de behoudende evangelicals, is Roy Moore nog altijd een gevierd politicus. Dat heeft alles te maken met zijn uitgesproken antiabortusstandpunt, met zijn verzet tegen het homohuwelijk en zijn weigering om de Tien Geboden te verwijderen uit de rechtszaal. „Roy is een Bijbelvast, principieel man. Hij doet wat hij belooft”, zegt ds. John Killan, oud-president van de Conventie van de Zuidelijke Baptisten in de staat Alabama. „Ik ben ervan overtuigd dat Moore een gelovig man is, een broeder in Christus. Vanuit de christelijke liefde moet je hem nu het voordeel van de twijfel geven.” Ten diepste kan Killan ook niet geloven dat de beschuldigingen van de vrouwen echt waar zijn. „Het zijn opgeklopte verhalen die de grote media gretig uitbuiten om conservatieve politici in diskrediet te brengen.”

De mening van de baptistenvoorganger wordt gedeeld door anderen. De Republikein Ed Henry, die namens Alabama in het Huis van Afgevaardigden zit, ontkent niet dat er in het verleden iets rond Moore is geweest. „Maar je kunt niet een man met dertig jaar politieke ervaring, zoals Roy Moore heeft, enkele weken voor de verkiezingen opzijschuiven omdat hij in het verre verleden, in jeugdige onbezonnenheid, over de schreef ging.”

Schandelijk

Zijn partijgenoot en vooraanstaand baptist David Hall zit op dezelfde lijn: „Ik zie de relevantie niet van het verhaal van die vrouwen; een jonge kerel die een jonge meid een zoen geeft. Alsof dat zo abnormaal is.”

Jim Ziegler, een van de leidende Republikeinen in Alabama, meent de omgang van Roy Moore destijds met minderjarige meisjes te kunnen rechtvaardigen door een parallel te trekken tussen de politicus en Jozef, die omgang had met het tienermeisje Maria. „Zij werden samen wel de ouders van Jezus.” Bryantt Wright, predikant in de naburige staat Georgia, vindt dit veel te ver gaan. „Of Moore nu schuldig is of niet, deze vergelijking is schandelijk, blasfemisch en zeer beledigend.”

Wetenschappers en politieke commentatoren in de VS vinden het opvallend dat nogal wat evangelicals en conservatieve Republikeinen achter Roy Moore blijven staan, ook al beseft feitelijk iedereen wel dat er in het verleden iets moet zijn geweest dat niet door de beugel kon. Prof. David Campbell van de University van Notre Dame vindt het onbegrijpelijk dat mensen die pleiten voor het handhaven van Bijbelse geboden in de samenleving accepteren dat een politicus diezelfde geboden overtreedt.

Verschuiving in denken

Uit een onderzoek van Public Religion Research Institute blijkt dat er bij de evangelicals de achterliggende jaren een verschuiving in het denken heeft plaatsgevonden. Op de vraag of een politicus die in de privésfeer immoreel gedrag heeft getoond toch op een goede manier politicus kan zijn, antwoordde in 2011 30 procent van de evangelicals bevestigend. Eind vorig jaar zei 72 procent dat dit kon.

Campbell verklaart dit vooral door de opkomst van Trump. „Evangelicals steunden hem terwijl ze, net als iedere andere Amerikaan, wisten dat vrouwen bij hem niet altijd even veilig waren. Maar dat vergaven de evangelicals hem grif. Reden? Het alternatief was Hillary Clinton met haar vooruitstrevende ideeën. Daar wilden conservatieven toen niet aan denken en daar willen ze in Alabama nu ook niet aan denken. Doug Jones, de concurrent van Moore, is echt progressief.”

Jerry Falwell jr., de president van Liberty University en overtuigd aanhanger van Trump, vindt het beslissend of een politicus voor of tegen abortus en voor of tegen het homohuwelijk is. „Moore is tegen, en verdient daarom de steun van ieder christen. Wat hij in het verleden ook heeft gedaan.” Met dezelfde argumentatie steunt Kay Ivey, de gouverneur van Alabama, de kandidatuur van Moore.

De journaliste Denise McAllister stelt in een artikel op de website van The Federalist dat God allerlei immorele mensen gebruikt om Zijn raad uit te voeren. „Daarom kun je zeker op Moore stemmen. Dat is op grond van de Bijbel heel goed te verdedigen.” Daarbij wijst ze erop dat God in het Oude Testament zondige koningen inzette om Zijn plannen te realiseren. „En Jozua werd geholpen door Rachab de hoer.”

Geen excuus

Joe Carter van The Gospel Coalition (TGC), een verband van orthodox-protestantse Amerikanen, wil zeker niet ontkennen dat de Heere soms heidenen inzet om Zijn raad uit te voeren. „Hij is almachtig en kan vrij verkiezen wie Hij wil gebruiken. Maar dat is nog geen excuus om op iemand die zijn boekje ver te buiten is gegaan te stemmen. Wat God doet is van een andere orde dan wat mensen doen.” Via de website van TGC probeert Carter mensen tot bezinning te brengen. „Ik snap wel dat er geen echt alternatief is. Daarom kan ik begrijpen dat mensen dan –ten einde raad– toch op Moore stemmen. Maar die verlegenheid is iets anders dan met veel tromgeroffel Moore steunen in de verkiezingsstrijd.”

Volgens Carter zijn conservatieve evangelicals vaak „met blindheid geslagen” als ze politieke invloed najagen. „Dan opeens telt het gebod van God niet meer; dan is het niet erg als een politicus die wet heeft overtreden. Wie daar dan iets van zegt, wordt direct de mond gesnoerd.”

Carter heeft er grote moeite mee wanneer de keus voor Moore, of in het verleden voor Trump, wordt verdedigd met het argument dat men van twee kwaden het beste probeert te kiezen. „Afgezien van het feit dat deze gedachte voortkomt uit de rooms-katholieke ethiek, is het toch dwaas om te zeggen dat je tegen abortus bent en daarom maar kiest voor een politicus die zich in het verleden op het gebied van seksualiteit gedroeg als een roofdier. Dat is een oneigenlijk dilemma. Paulus zegt niet: „Kies van twee kwaden het beste.” Nee, hij raadt de mensen in Thessaloniki zich van elke schijn van het kwaad te onthouden.”

Weggemoffeld

Randall Balmer, in de VS gerespecteerd als kenner van de evangelicale wereld, zegt dat in gesprekken met evangelicals het morele gedrag van politici vaak al heel snel wordt weggemoffeld. „Voor veel evangelicals is niet de vraag of een politicus wel deugt, maar of je met die politicus de politieke strijd kunt winnen.” De godsdienstsocioloog vreest dat dit de evangelicals op den duur zal opbreken. „Deze starre opstelling zal er wellicht toe leiden dat vooral jongeren afscheid gaan nemen, van zowel de conservatieve politiek als de Bijbelgetrouwe prediking.”

Kevin DeYoung, voorzitter van TGC, zou dat laatste betreuren. Toch is dat voor hem niet doorslaggevend om de steun aan of de verdediging van Moore af te keuren. Een reden is dat hij vreest dat door de pro-Moorehouding van veel voorgangers diverse meisjes en vrouwen zich in de steek gelaten zullen voelen. Maar er is meer. „We moeten het onverdedigbare niet verdedigen. Vrouwen zijn geen lustobjecten die je als man bezit om naar willekeur mee om te gaan. Christenen, of ze nu politicus zijn of niet, moeten opkomen voor vrouwen. Zij zijn de beelddragers van God, net zoals de mannen. Dat is de boodschap die politici moeten brengen. Heel fel moeten zij strijden tegen de seksuele roofdieren die mannen soms kunnen zijn. Wie op dat punt zelf een bezoedeld verleden heeft, moet zwijgen. Die kan niet meepraten in de politieke arena.”

Geestelijke acrobatiek in Alabama

Buitenland

RD.nl in uw mailbox?