EU zeer bezorgd over gevolgen conflict VS-Iran

Het gebruik van wapens moet per direct stoppen, zei de Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen woensdagochtend ferm over de situatie in Irak. Samen met Josep Borrell, buitenlandchef van de EU, gaf ze een persverklaring af vlak voordat ze naar Londen zou vliegen om de Britse premier Boris Johnson te ontmoeten.

De verklaring volgde nadat Iran in de nacht van dinsdag op woensdag raketten afvuurde op luchtmachtbases in Irak. Een reactie op de door Amerikanen uitgevoerde liquidatie van de Iraanse topgeneraal Qassem Soleimani vorige week vrijdag.

Nu moet er ruimte worden gemaakt voor dialoog, aldus de Duitse Von der Leyen. „We worden opgeroepen om al het mogelijke te doen om de gesprekken weer op gang te brengen.”

Ook Borrell benadrukte het belang van de-escalatie. De chef houdt aankomende vrijdag een spoedoverleg met de 28 Europese ministers van Buitenlandse Zaken. Ook de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken, Javad Zarif, is uitgenodigd. Het was woensdag nog steeds onduidelijk of Zarif naar Brussel zal afreizen.

Na de dood van Soleimani bleef een officiële reactie van de EU opmerkelijk lang uit. Von der Leyen kwam uiteindelijk maandag met een eerste verklaring waarin ze opriep tot de-escalatie. Ondanks dat het dagelijks bestuur van de EU tot maandag met kerstreces was, uitten velen commentaar op de trage respons van de Commissie, die eerder juist aangaf een belangrijkere rol te willen spelen op het wereldtoneel.

De diverse Europese reacties die daarna volgden, waren vrijwel allemaal gematigd en eenstemmig: een oproep tot de-escalatie en wijzen op het belang van dialoog. Dit tot frustratie van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Mike Pompeo: „Eerlijk gezegd, de Europeanen zijn niet zo behulpzaam geweest als ik wilde dat ze zouden zijn. De Britten, de Fransen, de Duitsers, allemaal moeten ze begrijpen dat wat we deden ook levens in Europa heeft gered.”

Maar uit de gematigde reacties blijkt dat de EU probeert te redden wat er nog te redden valt. Zelfs nadat Iran zondag aangaf zich niet langer te willen binden aan het atoomakkoord uit 2015, blijft de EU het belang van de deal juist onderstrepen.

De EU heeft ook een geldige reden om zich zorgen te maken en de-escalatie te eisen. Die kaartte Von der Leyen woensdagochtend aan: „Een conflict in het Midden-Oosten heeft potentiële gevolgen voor de EU, op het gebied van migratie, energie, transport en nabuurschap. Maar ook voor de economische ontwikkeling, stabilisatie en wederopbouw in dat gebied, waarbij de EU zeer betrokken is. Daarom wordt de stem van de EU gehoord.”

Het is echter de vraag of er naar die stem wordt geluisterd op het wereldtoneel waar het voor de Amerikanen ”America First” is en de Britten gaan voor ”Take back control”. De komst of het wegblijven van Zarif vrijdag, zal veelzeggend zijn over de rol van de EU.

EU zeer bezorgd over gevolgen conflict VS-Iran

Buitenland

RD.nl in uw mailbox?