„Wereld zonder smartphones en sociale media wás niet romantischer”

Aldus Linda Duits, sociaal wetenschapper en gespecialiseerd in jongeren en media. Ze sprak maandagavond op de Hogeschool Utrecht tijdens een debatavond die in het teken stond van het vorige week verschenen boek ” Een jaar offline ” van Bram van Montfoort. De student journalistiek gebruikte in 2012 geen internet en geen mobiele telefoon, en tekende zijn ervaringen op.

Een leven zonder internet is niet gemakkelijk voor een student. Van Montfoort: „Vooral in het begin raakte ik regelmatig geërgerd omdat ik zoveel moeite moest doen om iets te regelen wat normaal met een muisklik was opgelost.”

Toch schetst hij in het boek vooral de voordelen van een offline bestaan. „Als je opstaat en niet direct naar je iPad grijpt, blijven dromen langer hangen. Dat geldt ook voor gesprekken die ik had met mensen. Het niet hoeven multitasken, zorgde ervoor dat ik beter over die gesprekken kon nadenken.”

Van Montfoort kijkt niet meer op Nu.nl. „Ik zie het nut er niet meer van in om nú te weten wat er twee minuten geleden is gebeurd.” Hij ging ook weer boeken lezen, en werd een regelmatige bezoeker van de bibliotheek. „Daar las ik een boek van Joeri Boom over Afghanistan. Ik leerde er meer van dan van een jaar de kranten volgen.”

Vooral Facebook en mail heeft hij niet gemist. „Het was een heerlijk gevoel om niets te hoeven beantwoorden.” Op dit moment deelt hij nog steeds niet veel op sociale media. „En dus hoef ik ook niet te reageren. Dat scheelt een hoop tijd.”

Linda Duits is van mening dat ”Een jaar offline” een tegenstelling creëert die er niet is. „Het is de bibliotheek versus internet, nadenken versus knippen en plakken.”

De sociaal wetenschapper bespeurt een in haar ogen onterechte hang naar het verleden. „We verlangen terug naar een wereld waarin mensen nog gewoon met elkaar praatten. Alsof dat in de huidige mediawereld allemaal verloren is gegaan. Dat is niet waar. En het is ook niet zo dat mensen vroeger op verjaardagen alleen maar fantastische en diepgaande gesprekken hadden met elkaar.”

Duits ziet een overgangsfase, waarin het omgaan met de prikkels van sociale media de uitdaging vormt. „Dat is een kwestie van tijd. We zijn heel druk bezig met het inpassen van die prikkels in onze sociale mores.”

Dat is ook gebeurd met bijvoorbeeld telefonie. „Waar zie je nog bordjes met ”verboden te bellen”? Acceptabel mediagebruik in de sociale ruimte ontwikkelt zich vanzelf. En dat zijn we op dit moment aan het uitvinden.”

Van Montfoort bleef niet volledig offline. Hij nam ook weer een mobiele telefoon, zonder internetverbinding weliswaar. „Het was voor mijn vrienden erg vervelend om telkens heel veel moeite te moeten doen om mij te bereiken.”

Toch is hij de helft minder online dan vóór 2012 (5 uur per dag toen tegen de helft nu). „Ik vind het niet asociaal meer dat ik nog steeds geen direct message op Twitter beantwoord. Ik ben het erg gaan waarderen dat ik maar één ding tegelijk hoef te doen.” Wat hem in de offlinewereld bijzonder aansprak was het feit dat het leven zich daar voornamelijk overdag afspeelt. „De onlinewereld stopt nooit.”

Duits wil er juist voor waken om voortdurend in gescheiden werelden te denken. Ze vermoedt ook dat veel mensen hun internetgebruik overschatten. „Uit onderzoek blijkt dat ze het aantal uren dat ze gebruik maken van Facebook veel te hoog inschatten. ”Ik zit de hele dag op Facebook”, hoor je dan. Terwijl dat helemaal niet het geval is.”

Ook de stelling dat internetgebruik onze hersenen blijvend beïnvloedt, wil er bij haar niet in. „Ik vind dat heel discutabele beweringen. Daarvoor is de periode dat we internet gebruiken nog veel te kort.”

„Wereld zonder smartphones en sociale media wás niet romantischer”

Binnenland

RD.nl in uw mailbox?