Voor het eerst klokgelui op oude dodenakker Baarlo

Een klein groepje mensen kwam vrijdagmiddag bijeen op het regenachtige kerkhof in Baarlo. Het was een plechtig moment toen het stemmige klokgelui op de eeuwenoude dodenakker klonk.

Honderden graven liggen er verscholen tussen de bomen op een zandkop. Steven de Jonge (69) is al jaren beheerder. „Dat begraven gebeurt al zes eeuwen en waarschijnlijk nog langer. Vroeger ging het van de vierde klas, voor paupers en Zuiderzeedrenkelingen die aanspoelden, tot de eerste klas, de gegoede burgers.”

Dat is allang niet meer zo. „Nog altijd zijn er mensen die hier willen liggen. Dat kan ook. Geruimd wordt er nooit. Wel wordt er geschud. Dat kan ook niet anders na zes eeuwen begraven. Moet er een nieuw graf komen, dan komen we altijd botresten tegen. Die verzamelen we en herbegraven we met de grootst mogelijke discretie.”

In 1476 verrees er een rooms-katholieke kapel op het kerkhof. Met of zonder klok, dat is onduidelijk. Na de Reformatie ging het gebouw over naar de hervormde gemeente van Blokzijl.

Sloop

De stormramp van 1825, een van de grootste rampen die dit deel van Overijssel ooit troffen, beschadigde de kapel zo erg dat sloop de enige uitkomst was.

Het kerkhof bleef. Begraven gebeurde er al eeuwen, maar een klok was er waarschijnlijk nooit, al is dat niet helemaal zeker.

In 2012 zag Steenwijker Jan Kuipers (75), die een adviesbureau voor luidklokken en torenuurwerken heeft, een klokkenstoel met luidklok op Marktplaats staan. Het object, gebouwd begin jaren 80, stond op een bouwplaats in Hardinxveld-Giessendam. De constructie met een mooie, bronzen luidklok, gegoten door Eijsbouts in 1982, kwam bij de kapel van zorgcentrum Open Vensters in Ameide (ZH) vandaan.

Kuipers kende de stoel. In de jaren 80 was hij bestuurslid van de Stichting Restauratie Hulpfonds Klokkenstoelen. In die hoedanigheid inventariseerde hij alle klassieke klokkenstoelen in Nederland. Kuipers bezocht ook de stoel in Ameide om deze op te nemen in zijn database. „Deze klokkenstoel stond jarenlang als blikvanger op de voorkant van evangelisatieblad De Elisabethbode.”

De klokkenexpert vond het jammer dat de klokkenstoel verloren zou gaan. Vooral ook omdat er op de klok een verwijzing staat naar Daniël 6:11, met de woorden ”Open vensters”. Ook de windvaan op de klokkenstoel verwijst naar open vensters. „Dit mag niet verloren gaan”, zegt de Steenwijker. „De stoel stond te verpieteren op een bouwplaats. Dat deed mij als christen pijn.”

Met hulp van een bevriende restauratieaannemer uit Steenwijk kon de klokkenstoel worden gekocht. Daar ging wel een tijd overheen. Kuipers leurde eerst met het instrument bij allerlei begrafenisverenigingen in den lande. Tevergeefs.

Belangstelling

De protestantse gemeente Blokzijl/Scheerwolde, eigenaar van de begraafplaats in Baarlo, had belangstelling voor de stoel met luidklok. Ze kocht de constructie van de aannemer. De gemeente Steenwijkerland werkte mee aan plaatsing. Veel vrijwilligers staken de handen uit de mouwen om plaatsing in Baarlo mogelijk te maken.

Kuipers is blij met de herplaatsing. „Dit is een waardige bestemming voor een fraaie, kleine klokkenstoel met een mooie luidklok.”

Voor het eerst klokgelui op oude dodenakker Baarlo

Binnenland

RD.nl in uw mailbox?