Verdeelde reacties op excuses koning aan Indonesië

De koning legde op de eerste dag van het staatsbezoek aan Indonesië voorafgaand aan de staatslunch een verklaring af in het bijzijn van president Joko Widodo. „In de jaren direct na de Proklamasi volgde een pijnlijke scheiding die aan velen het leven heeft gekost”, zei hij. „Voor de geweldsontsporing aan Nederlandse zijde in die jaren wil ik hier nu, in navolging van eerdere uitspraken van mijn regering, mijn spijt uitspreken en excuses overbrengen. Dit doe ik in het volle besef dat de pijn en het verdriet van de getroffen families generaties lang voelbaar blijven.”

:::inline_article 1:::

De uitspraak van de vorst kwam voor generaal b.d. L. Noordzij, voorzitter van VOMI-Nederland (Vereniging Oud Militairen Indië- en Nieuw Guineagangers), onverwacht. „We rekenden op een spijtbetuiging, niet op excuses. Een koning moet zich niet lenen voor politieke uitspraken.”

Noordzij noemt het opvallend dat de excuses „wel het militaire geweld betreffen, maar niet de politieke halsstarrigheid. Dus –waar de politiek altijd goed in is– de schuld wordt weer eenzijdig bij de militairen gelegd.”

De Indiëveteranen kijken er verschillend tegen aan. „De een vindt excuses goed, de ander niet, met alles wat ertussenin zit. Ik denk dat de meerderheid zegt: Ik geloof het wel. Ze zijn tussen de 90 en de 96 jaar en hebben tientallen jaren zo veel kritiek over zich heen gekregen dat ze er murw van zijn. Het is de zoveelste keer dat ze negatief in de belangstelling staan.”

Claimcultuur

De consequenties van de uitspraak van de koning zijn niet te overzien, zegt Noordzij. „Er gaat zeker een claimcultuur ontstaan. Mevrouw Zegveld (de advocaat die zich beijvert voor schadevergoeding aan Indonesische nabestaanden, red.) zal hier blij mee zijn.”

De Federatie Indische Nederlanders (FIN) laakt de eenzijdigheid van de excuses. „Al vanaf 2005 maakt Nederland steeds weer een gebaar richting Indonesië. In 2013 zijn excuses er aangeboden voor de standrechtelijke executies. Intussen wast Indonesië al 75 jaar zijn handen in onschuld”, zegt een woordvoerder.

De Indische Nederlanders zeggen „onaangenaam verrast en diep getroffen” te zijn door de toespraak van de koning. „De excuses zijn ongepast, omdat daarmee voorbij wordt gegaan aan het leed van Indisch Nederland, een groep die zwaar heeft geleden onder Indonesische terreur.”

FIN noemt het „zeer bedenkelijk” dat koning Willem-Alexander „onderdeel is geworden van een zeer beladen onderwerp, dat bij slachtoffers en nabestaanden zeer gevoelig ligt en waarnaar momenteel een groot Indiëonderzoek door NIOD, NIMH en KITLV wordt verricht. Onze ouders zouden zich omdraaien in hun graf bij het horen van het nieuws; een groep die de Indonesische slachtpartijen maar ternauwernood wist te overleven. Helaas laat de Nederlandse regering deze groep opnieuw in de kou staan.”

Toch mooi gebaar

Oud-minister Bot van Buitenlandse Zaken sprak in het NOS Radio 1 Journaal van een „mooi en koninklijk gebaar.” Bot zei vorige maand nog dat Nederland geen excuses moet aanbieden. „De Indonesiërs voelen dat niet als zodanig, dat Nederland dat moet doen. Die vragen daar niet om. Die zeggen: Jullie zoeken naar iets wat wij niet van jullie vragen. Wij Nederlanders rakelen steeds zaken op uit het verleden waar Indonesiërs graag een punt achter zouden zetten.”

Nu uit de 82-jarige oud-minister zich juist positief. Hij hoopt wel dat er gevolgen aan de excuses worden verbonden. „Ik ben nieuwsgierig wat de Indonesische reactie zal zijn en of dit leidt tot verdere versterking van de band of dat het leidt tot verlegenheid aan de andere kant.”

Verdeelde reacties op excuses koning aan Indonesië

Binnenland

RD.nl in uw mailbox?