Terschelling, rood eiland in blauwe Waddenzee

Het overwicht van de sociaaldemocratische partij in de grote steden was eind vorige eeuw vanzelfsprekend. De opkomst van Fortuyn in 2002 maakte daar een eind aan. Bovendien kreeg de PvdA last van de groei van D66, GroenLinks, van de radicalere socialisten van de SP en van een concurrent als de Partij voor de Dieren.

Stabiele factor

Waarom nu juist de PvdA op Terschelling het grootst is? Dat komt door de plaatselijke omstandigheden, stelt de fractievoorzitter van de sociaaldemocraten op het Waddeneiland, Christa Oosterbaan. „Terschelling is een kleine gemeenschap. Het gaat hier om de poppetjes. En we hebben laten zien dat we dicht bij de mensen staan.” Dat zou blijken uit onder meer het maandelijkse spreekuur van de partij, waarop burgers hun problemen kunnen aankaarten.

Ook was de PvdA volgens Oosterbaan de stabiele factor tijdens de vorige raadsperiode, van 2010 tot 2014. „De burgemeester werd ziek, voor hem kwam een vervanger. De wethouder van Plaatselijk Belang stapte op, en werd vervangen door een wethouder die door de commissaris van de Koning was aangesteld. Alleen onze wethouder zorgde voor stabiliteit.”

Los van de inhoud en de poppetjes: Terschelling was altijd al een ‘rood’ eiland. Al sinds haar oprichting in 1946 was de PvdA er de grootste partij, met uitzondering van de raadsperioden 1966-1970, 1986-1990 en 1998-2002.

Ook Gossen Bos, fractievoorzitter van Plaatselijk Belang Terschelling, constateert dat de PvdA altijd sterk is geweest op het eiland. Met name in West-Terschelling, het grootste dorp op het eiland, is de partij volgens hem sterk vertegenwoordigd.

Minder hoogopgeleiden

Dat hangt zijns inziens samen met de verbondenheid met rederij Doeksen, de enige maatschappij die naar het eiland vaart. „Doeksen is een onderneming die veel mensen, ook minder hoogopgeleiden, aan het werk hield. Velen van hen stemden PvdA. Deze partij heeft op haar beurt zich altijd ingezet voor het alleenrecht van Doeksen om naar Terschelling te varen.”

De sociaaldemocraten moesten drie jaar geleden landelijk honderden raadszetels prijsgeven. Tegen de trend in groeiden zij op Terschelling juist met 1 procent, en behielden ze vier zetels.

Volgens gewestelijk PvdA-secretaris Joukje van Roeden heeft de grootte van de PvdA op Terschelling te maken met armoede. „Er loopt een ‘rode baan’ vanuit Drenthe, via de Stellingwerven en Opsterland naar Heerenveen. Dat heeft te maken met de armoede daar. Vermoedelijk loopt die baan door naar Terschelling. En armoede is er nog altijd in Nederland, maar anders dan vroeger.”

Volgens de inschatting van Bos van Plaatselijk Belang Terschelling is het na de raadsverkiezingen van 2018 gedaan met de dominantie van de PvdA op Terschelling. Bos zegt sinds zijn aantreden als raadslid in september 2012 te strijden tegen het „onbehoorlijke bestuur” dat volgens hem al lang „mensen tegen elkaar opzet.”

Zo bond hij in 2014 de strijd aan met toenmalig burgemeester Bats (VVD). Die zou volgens Bos het klokkenluidersdossier van het voormalige hoofd financiën van de gemeente Terschelling in de doofpot hebben willen stoppen.

Bos voerde via rechtszaken én de media een strijd om de zaak open te gooien. Bats vertrok begin 2015, maar het conflict speelt nog altijd in de politiek op het eiland.

De kwestie zette kwaad bloed bij de achterban van de PvdA, meent Bos. „Ik kom prominente PvdA-leden op het eiland tegen die tegen mij zeggen: Ik heb mijn hele leven PvdA gestemd, maar nu ga ik op jou stemmen. Vanwege die verschrikkelijke klokkenluiderskwestie.”

Dat gaat de PvdA zeker een van de vier zetels kosten, al sluit Bos niet uit dat „de klap” groter zal zijn. Ook de partij van oud-burgemeester Bats, de VVD, zal naar zijn inschatting stemmen verliezen.

Lering

Kan de landelijke PvdA lering trekken uit het voorbeeld van de afdeling op Terschelling? Fractievoorzitter Oosterbaan: „Samen met de VVD in een kabinet zitten, is natuurlijk niet makkelijk. De partij heeft het moeilijk om haar resultaten voor het voetlicht te brengen. Ook heeft de economische crisis voor veel onzekerheid gezorgd in de lagere en middenklassen, waar wij ons op richten.”

Als het aan Oosterbaan ligt, gaat de partij beter naar de mensen luisteren. Zij stelde zich kandidaat voor een plaats op de PvdA-kandidatenlijst voor de Tweede Kamer en krijgt daar op 20 december de uitslag van. „Ik hoop in ieder geval dat een van de drie aangemelde Friezen op een verkiesbare plaats komt. Hoe dan ook, Spekman en Samson (achtereenvolgens voorzitter en fractievoorzitter van de PvdA, GW) noemden tijdens een bezoek aan Friesland de PvdA op Terschelling als lichtend voorbeeld.”

>>rd.nl/grootstepartij

----

Terschelling, rood eiland in blauwe Waddenzee

Deze serie belicht landelijke partijen die bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2014 het grootst werden. Wat kan de moederpartij van ze leren met de Kamerverkiezingen in het vooruitzicht? Vandaag deel 2: de PvdA.

----

Terschelling

Aantal inwoners: 4832

Samenstelling raad:

PvdA 4, Plaatselijk Belang Terschelling 3, VVD 3, CDA 2

Samenstelling B en W: Burgemeester GroenLinks, wethouders: PvdA 1, VVD 1, CDA 1

Terschelling, rood eiland in blauwe Waddenzee

Binnenland

RD.nl in uw mailbox?