Plat praten, zo wordt dialect spreken weleens genoemd. Dialect is dan de taal van het platteland, van mensen die nooit goed Nederlands hebben geleerd. In Maastricht weten ze wel beter.
Den Haag is een stad van tegenstellingen. Tussen chic en volks, Hagenaar en Hagenees. „Aan de spraak is te horen of je van het zand bent of van het veen.”
HILVERSUM. Een Twents gezegde heeft de verkiezing tot mooiste dialectgezegde van 2013 gewonnen. Dat bleek maandag in het NCRV-radioprogramma Plein 5.
Zuid-Beveland werd laat ontdekt door toeristen. Mede daardoor is in deze streek het Zeeuws vrij zuiver bewaard gebleven, weet kenner Clasien Rooze-Stouthamer.
De vette zeeklei ligt in glimmende voren achter het huis van Henk en Dout Kas in het Noord-Friese Sint Annaparochie. Die klei is eigenlijk de oorzaak van het ontstaan van een verdwaald Hollands taaltje in het hoge Friese noorden: het Bildts.
„Heije zin an ’n schief koek mit goeie botter?” Hetty de Vries-Rozendaal (55) sprak tot haar twaalfde alleen maar plat Lunters. Op de huishoudschool in Barneveld moest ze plotseling netjes Nederlands praten. „Een cultuurschok: dat kende wuullie helemoal nie.”
Op de vraag wat mooi is aan het Urker dialect volgt zonder enige aarzeling: „De melodie.” „Het Urkers kent ook niet van die harde klanken. Daarom klinkt het zingen in het dialect prachtig.”
Op de woensdagmorgenmarkt in Vriezenveen klinkt het plaatselijke dialect niet. Bij de viskraam uit Spakenburg uiteraard niet. Bij de ondergoed- en de koekkraam ook niet. En tegen een Gelderse journalist met Hollandse tongval al helemaal niet. „Het Vjeans is aan het uitsterven.”
WIERDEN. Initiatieven om één keer per jaar een raadsvergadering in de streektaal te houden, moeten vooral doorgaan. „Het zou nog mooier zijn dat als je thuis plat praat, je ook in de raad plat gaat praten.”
Als een Huizer of een Urker iemand een zoen geeft, spreekt hij over ”een poes”. Elders in Nederland is een poes een huisdier, maar in Huizen en Urk heeft het daarnaast de betekenis van een kus. Dialect, heet zoiets.