RD-leespanel bespreekt ”Badwater” van Guurtje Leguijt

Madonna heeft geen idee wie haar vader is. Haar klasgenoten willen sinds haar achtste niets meer van haar weten. Wat er toen gebeurd is, vertelt ze niet zomaar aan anderen: daar is de schaamte te groot voor. En aan wie zou ze het moeten vertellen? Vrienden, familie en thuis laten het allemaal afweten in haar leven. „Ik heb geen slechte jeugd gehad”, zegt ze ergens. „Ik heb helemaal geen jeugd gehad.”

Leguijt heeft met ”Badwater” een prachtig boek op de markt gebracht, vinden de panelleden.

Kenna: „Het is emotioneel en aangrijpend. Ik vind het indringend en goed geschreven.”

Jacolien: „In het begin bleef de hoofdpersoon nog wat van me afstaan. Ik zat nog niet in haar huid. Maar toen ik wat verder was, heb ik het in één adem uitgelezen. Het verhaal bleef me bezighouden.”

Simone: „Mij ook. Ik zou willen weten hoe het verder gaat met Madonna, na het einde van het boek.”

Jacolien: „Ik snapte het einde juist niet helemaal.”

Simone: „Soms vermoed je wat de schrijfster bedoelt, maar weet je het niet zeker.”

Kenna: „Ik heb wel drie lagen in het boek kunnen ontdekken: de geschiedenis zelf, de lijn van de symboliek en een allegorische. Neem nou bijvoorbeeld de man die telkens in de tram staat bij Madonna. Ik denk dat deze man symbool staat voor de Heere Jezus. „Ik doe wat mijn hart me ingeeft”, zegt deze man. Toen moest ik denken aan de woorden van Jezus toen Hij zei: „Ik doe altijd wat Hem behagelijk is.”

Jacolien: „Ja, de man is er altijd op momenten dat zij het nodig heeft.”

Kenna: „Leguijt doet ook iets moois met de namen van haar karakters. Grace, haar naam alleen al. En Jeremia is in het boek een oude zeur die altijd complotten bedenkt. Brutus is de hond van een boosaardige jongen. En Joyce, het vrolijke meisje, met wie Madonna bevriend raakt.”

Jacolien: „Ik houd ook van de woorden die ze gebruikt. Die zijn soms zo suggestief. Ze heeft een mooie stijl.”

Kenna: „Er komt een schoolkind in het boek voor dat volgens mij symbool staat voor Madonna, evenals een geschiedenisstudent. Het schoolkind leert zijn les geschiedenis in de tram. Dan vindt er ongeveer het volgende gesprek plaats. „Vind je het leuk?”, vraagt de beveiliger. „Heel leuk”, zegt het schoolkind. „Je leert altijd weer iets nieuws terwijl het juist over vroeger gaat.” „Dat is waar”, zegt een student in diezelfde tram. „Ik studeer geschiedenis.” Het schoolkind: „Graaft u dan in de grond naar scherven en botten?” De student: „Nee, dat is niets voor mij. Te vermoeiend en te smerig.” Dit gesprek symboliseert Madonna’s leven, die op zoek is naar haar roots, naar antwoorden. Ze leert er nieuwe dingen door, maar in haar geval is het ook smerig werk.”

Is het verhaal ook zonder de lagen mooi?

Kenna: „In het begin dacht ik: waarom schiet je niet op met het verhaal? Maar dat was meer omdat er een voortdurende ondertoon van dreiging in zit. Je proeft dat er vreselijke dingen gebeurd zijn.”

Simone: „Maar welke dingen, daar kom je pas stukje bij beetje achter. Dat maakt het verhaal spannend.”

Jacolien: „Ik wilde ook heel graag meer over Madonna te weten komen. Leguijt geeft maar langzaam en heel summier informatie weg. Maar dat is misschien ook bewust gedaan. Niemand kent Madonna, dus wij ook niet.”

Kenna: „Er staan zulke schrijnende dingen in het boek. Als Jeremia Madonna misbruikt, zegt zij op een gegeven moment over hem: „Hij weet mijn naam niet eens, want hij heeft alles al van mij genomen.” Dat vind ik een heel aangrijpend zinnetje.”

Jacolien: „Als je het boek twee keer leest, kun je er meer uithalen. Nu kwam ik er pas op de laatste bladzijden achter hoeveel symboliek er in het boek zat, en ben ik terug gaan bladeren. Ik had er helaas geen tijd voor om het twee keer te lezen. Maar het boek is ook prachtig als verhaal.”

Hoe gaat het boek vallen bij het grote publiek, denken jullie?

Simone: „Het is heel dik. Mensen zullen het daardoor misschien niet snel kopen. En sommigen zullen het boek misschien ook terugleggen als ze de achterkant lezen en zien dat het over een meisje gaat dat opgroeit bij een verslaafde moeder. Daar is al zo veel over, denken ze dan.”

Jacolien: „Je moet wel diep willen graven in het boek en niet denken: dat lees ik even. Al leest het dus wel lekker.”

Simone: „De meeste mensen schaffen toch een boek aan om het even snel te lezen.”

Zijn er ook minder mooie kanten aan het boek?

Jacolien: „Ik kan me voorstellen dat sommige mensen geschokt zullen zijn over bepaalde rauwe beschrijvingen. Madonna weet bijvoorbeeld niet precies hoe haar vader overleden is. Ze kent alleen de tientallen verschillende versies die haar moeder haar geeft. Dat zijn heel rauwe, gevoelloze verhalen.”

Kenna: „Dat komt waarschijnlijk door het delirium van haar moeder. Zij is een meester in leugens vertellen.”

Jacolien: „Ik kan het een plek geven, maar soms dacht ik wel: Moet het er echt zo staan?”

Kenna: „Misschien dat sommige mensen het te realistisch vinden.”

Simone: „Soms vond ik het taalgebruik ook op het randje. Nadat Madonna aangerand is door haar baas, sleept ze hem aan zijn broek over de vloer. Dat is recht voor z’n raap geschreven. Alles wordt bij z’n naam genoemd. Toen dacht ik: kan het niet wat bedekter?

Kenna: „Ik vind juist dat ze op een bepaalde manier heel verhullend schrijft. Juist als het over het misbruik gaat.”

Kun je wel realistisch schrijven zonder rauw te zijn?

Jacolien: „Nee, dat kan niet.”

Kenna: „Maar bij sommige boeken sla ik toch bepaalde passages over. Dan denk ik: daar wil ik mezelf niet mee bezoedelen.”

Jacolien: „Maar ”Badwater” blijft zeker binnen die grens.”

Wat is die grens?

Simone: „Dat voel je aan, maar het is moeilijk onder woorden te brengen.”

Kenna: „Als God zegt: „Wees heilig want Ik ben heilig”, dan wil ik mijn geest niet bezoedelen met dingen die onrein zijn. Soms komen die na jaren nog boven, weet ik uit ervaring.”

Simone: „Dit boek is niet te rauw, het grijpt alleen erg aan. Maar het roept geen lustgevoelens op.”

Kenna: „Ja, dat is het criterium! Dat je er niet op verder gaat fantaseren.”

Leguijt wil met haar boeken mensen aan het denken zetten. Is haar dat gelukt?

Simone: „Ik ben er meer over gaan nadenken hoe de wereld moet zijn voor een meisje dat zo opgroeit. Je weet dat er zulke dingen gebeuren, maar je voelt je er verder niet mee verbonden.”

Kenna: „Door dit boek zie je hoeveel impact zo’n achtergrond op een kind heeft, dat geen kans op een jeugd krijgt. Dat is anders dan wanneer je erover in de krant leest.”

Simone: „Ik heb er een nacht slecht door geslapen. Doordat ik tot laat doorgelezen had, bleef het verhaal continu in mijn hoofd spelen.”

Correctie

In het leespanelartikel (Puntkomma, RD 24-9) stond dat Michel de pleegzoon was van schrijfster Guurtje Leguijt. De jongen is echter een kennis van Leguijt.

RD-leespanel bespreekt ”Badwater” van Guurtje Leguijt

Cultuur & boeken

RD.nl in uw mailbox?