Wetenschap
CarterCopter combineert helikopter en vliegtuig

Gyrovliegtuig is
handig zakentoestel

Door H. G. Heiden
Binnen enkele jaren kan het gyrovliegtuig het zakelijk vliegverkeer domineren, zegt de firma CarterCopters uit de Amerikaanse staat Texas. Het bedrijf is bezig met de bouw van een gyrovliegtuig dat met een snelheid van 640 kilometer per uur non-stop 3000 kilometer kan overbruggen. Het tweemotorige toestel is een kruising tussen een vliegtuig en een helikopter.

Het gyrovliegtuig staat te boek als CarterCopter, zo genoemd naar de oprichter van de maatschappij, Jay Carter. Hij profileert zich als ontwerper, entrepeneur en vlieger met dertig jaar ervaring in de luchtvaartwereld.

De CarterCopter heeft de tweebladige rotor van een helikopter en de vleugels en staart van een vleugelvliegtuig. Daarmee combineert het gyrovliegtuig de verticale stijg- en landingseigenschappen van een helikopter met de snelheid van een vleugelvliegtuig. Voor zakenvliegtuigen moet het een geduchte concurrent worden, het toestel kan direct van centrum naar centrum vliegen.

De cabine biedt plaats aan vijf passagiers. Doordat deze onder druk wordt gehouden, kan op een hoogte van 14.000 meter gevlogen worden.

Windmoleneffect
Het gyrovliegtuig is een verdere ontwikkeling van de autogyro die de Spanjaard Juan de la Cierva al in 1923 ontwierp. Autogyro's hadden een (zeer) beperkte passagierscapaciteit en actieradius en zijn daarom commercieel nooit een succes geworden.

Bij een autogyro worden de rotorbladen aangedreven door de luchtstroom die ontstaat via een propellermotor, zoals de wieken van een windmolen in beweging worden gehouden door de wind. Die propellermotor zorgt tegelijkertijd voor de horizontale voortstuwing. De rotorbladen, die mede voor het draagvermogen zorgen, worden bij een autogyro tijdens de vlucht dus niet mechanisch aangedreven, zoals bij een helikopter wel het geval is.

Straalmotoren
Nadat Carter eerst een ontwerp voor een gyrovliegtuig met propellermotor had gemaakt, heeft hij nu een versie in ontwikkeling met twee straalmotoren. Een door de motor aangedreven band brengt de rotor van het gyrovliegtuig op het gewenste toerental voor de start en landing.

CarterCopters ontwikkelt, patenteert en demonstreert het toestel, maar wil het niet zelf in productie nemen. De productie moet via licentierechten bij bestaande vliegtuigfabrieken worden ondergebracht. Als bouwpakket komt het toestel op de markt voor zo'n 800.000 gulden. Aan een kant-en-klare versie hangt voorlopig een prijskaartje van 2 miljoen gulden. De eerste testvlucht staat gepland voor het jaar 2000.