Wetenschap14 november 2000

Muizen, muggen
en slakken op reis

Malaria is niet de enige ziekte waarvan de verspreiding onder invloed staat van het klimaat. Ook ander ziekteverwekkers die via een dier de mens infecteren, duiken in nieuwe gebieden op.

• Gele koorts komt voor in Afrika en Zuid-Amerika en wordt door een mug op de mens overgebracht. Kenmerkend voor de ziekte zijn koorts, hoofdpijn, misselijkheid, geelzucht en bloedingen.

• Dengue of knokkelkoorts is voor verspreiding eveneens afhankelijk van een mug. De ziekte gaat gepaard met koorts, bloedingen en huiduitslag.

• Het hantavirus komt onder andere voor in het zuidwesten van Noord-Amerika. Het virus werd daar in 1993 ontdekt en veroorzaakt lekkage van de vaatwanden in de longen die vol bloedplasma lopen, zodat de patiënt 'verdrinkt'. Knaagdieren brengen het virus over. In vochtige tijden hebben deze dieren voldoende te eten en komen ze in grote hoeveelheden voor, zodat de ziekte zich gemakkelijk verspreidt.

• Bilharzia is een aandoening die op diverse plaatsen in het lichaam ontstekingen veroorzaakt. De parasiet –een wormpje met een lengte van ongeveer 1 centimeter dat door de bloedbaan kruipt– is voor zijn verspreiding afhankelijk van een zoetwaterslak. Bij een watertemperatuur beneden de 20 graden kan de parasiet zich niet ontwikkelen. Wereldwijd lijden 200 miljoen mensen aan deze aandoening.

• Bij de ziekte van Lyme is een teek verantwoordelijk voor het transport van de bacterie Borrelia burgdorferi, de veroorzaker van de ziekte. De luchtvochtigheid beïnvloedt het verspreidingsgebied van de teek. De bacterie tast de gewrichten en het zenuwstelsel aan.