Ex-koning Shah
wil terugkeren
naar Kabul
ROME/TEHERAN – De voormalige Afghaanse koning, Mohammad Zahir Shah, wil na de val van het Taliban-regime terugkeren naar Kabul. Dit heeft een woordvoerder van de in Rome wonende Zahir Shah gezegd.
Mostapha Zaher, de zoon van de koning en diens speciale adviseur, sprak echter tegen dat zijn vader als onderdeel van een Amerikaans plan Rome voor Kabul wil verruilen. „De koning zal slechts op uitnodiging van het Afghaanse volk terugkeren”, aldus Zaher.
De VS zouden het in 1973 afgezette staatshoofd aan het hoofd willen hebben van een voorlopige regering zodra het Taliban-regime is gevallen. De Afghaanse politicus Gulbuddin Hekmatyar heeft dit in Teheran tegen een Zwitserse krant gezegd.
Hekmatyar, lid van de oppositie tegen de Taliban, zei dat de Amerikanen hem hun plannen met de voormalige koning hebben ontvouwd. Hekmatyar is daar fel tegenstander van en is verbaasd over de Amerikaanse voornemens met de bejaarde ex-koning.
De 86-jarige Zahir Shah heeft intussen de internationale gemeenschap opgeroepen steun te geven aan alle Afghanen die het bewind van de Taliban ten val kunnen brengen. Wij moeten in staat worden gesteld zelf de problemen op te lossen, meent de voormalige vorst.
Zahir Shah leeft al bijna dertig jaar teruggetrokken in de Italiaanse hoofdstad. Hij besteeg als negentienjarige in 1933 de troon, maar het landsbestuur werd jarenlang namens hem gedaan door familieleden, onder wie een oom en zijn zwager Daoud Khan.
Pas in de jaren zestig drukte Zahir Shah zijn eigen stempel op de regering, onder meer door verbetering van de handelsbetrekkingen met de Sovjet-Unie, een verbod op overheidsfuncties voor familieleden van de koning en een nieuwe liberale grondwet.
De waarschijnlijk oprechte vernieuwingsdrang van de vorst ging echter aan het grootste deel van het land voorbij. Het door hem in het leven geroepen parlement werd bijvoorbeeld bevolkt door conservatieve landeigenaren, stamhoofden of reactionaire geestelijken, die de parlementaire democratie begrepen noch aanhingen.
De hervormingen van de koning mislukten, net als die van de in de jaren twintig regerende hervormer, koning Amanollah Khan. Die verloor zijn troon nadat hij had geprobeerd vrouwen gelijke rechten te geven.
Begin jaren zeventig heerste in Afghanistan hongersnood als gevolg van droogte. Voorts waren er etnische spanningen rond de status van de invloedrijke Pashtun of Pathanen. Zwager Daoud Khan zette de koning af toen die in Italië was voor een medische behandeling. Daoud Khan schafte in 1973 direct de monarchie af en riep zichzelf tot president uit. Hij werd in 1978 samen met zijn familie door communisten vermoord.
