Voorpagina 22 maart 1999

Holbrooke nog één keer naar Milosevic

Servië maakt zich
op voor de strijd

Van onze buitenlandredactie
BELGRADO/PRISTINA – Terwijl de Amerikaanse bemiddelaar Holbrooke vandaag naar Joegoslavië vertrok om president Milosevic over te halen alsnog in te stemmen met een vredesakkoord voor Kosovo, maakte Servië zich op voor de strijd. Het Westen, in deze gesteund door Rusland, eist dat Belgrado het nu voorliggende akkoord tekent, maar Joegoslavië weigert dat.

Het verdrag dat voorziet in een grote mate van autonomie voor de Albanezen in Kosovo, binnen afzienbare tijd een referendum en de legering van NAVO-troepen in de Servische provincie, is voor Milosevic onaanvaardbaar. Maar het Westen eist dat Belgrado toch tekent en dreigt een zware klap uit te delen aan de Joegoslavische strijdkrachten.

Voor zijn vertrek naar Belgrado om Milosevic een laatste waarschuwing te geven, sprak Holbrooke in Brussel nog met de secretaris-generaal Solana van de NAVO en met de Franse en Britse ministers van Buitenlandse Zaken Védrine en Cook. Solana heeft de bevoegdheid om, na een laatste keer de bondgenoten te hebben geraadpleegd, toestemming te geven voor luchtaanvallen op Servische militaire doelen. Die kunnen vervolgens enkele uren later beginnen.

Telefonisch overleg
De Amerikaanse president Bill Clinton voerde gisteren over de situatie rond Kosovo telefonisch overleg met de Britse premier Tony Blair, de Franse president Jacques Chirac en de Duitse bondskanselier Gerhard Schröder. Daarmee wilde hij volgens een woordvoerder van het Witte Huis een eensgezinde houding van de NAVO ten aanzien van de militaire campagne van de Joegoslavische president Slobodan Milosevic verzekeren.

In het Congres is verzet gerezen tegen de plannen van de regering om Joegoslavië te bombarderen als het blijft weigeren het vredesplan voor Kosovo te aanvaarden. Leider Trent Lott van de Republikeinse meerderheid in de Senaat kondigde aan vandaag een wetsvoorstel in te dienen om het ministerie van Defensie te verbieden om zonder toestemming van het Congres geld uit te geven aan operaties in Joegoslavië. Twee Republikeinse senatoren, Jon Kyl en Pete Domenici, verwachtten dat de maatregel zal worden aangenomen. „Het bindt zijn (Clintons) handen, maar dat is ook de bedoeling”, zei Kyl. „De regering heeft geen overtuigend plan naar voren gebracht (...). Gewoonweg bombarderen zonder goede strategie is geen goede zaak voor de Verenigde Staten en de NAVO.”

Offensief
Servië lijkt zich al te rekenen op NAVO-bombardementen. In Kosovo begon het Joegoslavische leger gesteund door de speciale politie onmiddellijk na het vertrek van de 1381 OVSE-waarnemers een grootschalig offensief tegen bolwerken van het Bevrijdingsleger van Kosova (UCK), vooral in de omgeving van Drenica.

Een kilometerslange kolonne vluchtelingen trok door de heuvels in de regio van Drenica, in het centrale deel van Kosovo. Veel van vluchtelingen hadden niets bij zich behalve de kleren die ze aanhadden. Het is op dit moment ijzig koud in de streek, terwijl de meeste vluchtelingen buiten moeten slapen.

Servische militairen in Kosovo sloegen tegen westerse journalisten krijgshaftige taal uit. Zodra de NAVO begint met bombarderen zullen de Albanezen in Kosovo er echt van langs krijgen, werd gezegd.

Artillerie
Meerdere dorpen zijn met zware artillerie bestookt en de speciale eenheden verdreven de vele duizenden inwoners van huis en haard. Door het nieuwe offensief zijn de afgelopen weekwisseling 15.000 à 20.000 etnische Albanezen op de vlucht geslagen. Daarmee loopt het aantal Albanezen dat de afgelopen 6 weken op de vlucht is geslagen op tot 70.000.

De NAVO-bevelhebber in Europa, generaal Clark, verklaarde dat de opbouw van de Joegoslavische troepen in Kosovo wijst op voorbereidingen van een „reusachtig en gewelddadig offensief.” Hij waarschuwde opnieuw dat een aanval van de NAVO, als die komt, het Joegoslavische leger en de politie zal „verwoesten.”

Het UCK liet zich niet onbetuigd. Het Bevrijdingsleger van Kosova valt voortdurend Servische politiepatrouilles aan. Daarbij zijn zaterdag zeven UCK-strijders en één Servische agent om het leven gekomen. Gisteravond werden vier Servische politieagenten gedood in een hinderlaag in Pristina. Een vijfde agent raakte gewond.

De permanente raad van de NAVO in Brussel kwam vandaag opnieuw bijeen. De geallieerde luchtmacht is inmiddels in opperste staat van paraatheid gebracht. Vliegtuigen die eventuele aanvallen moeten uitvoeren, kunnen nu binnen enkele uren opstijgen, aldus een woordvoerder van het bondgenootschap. De NAVO heeft vierhonderd vliegtuigen klaarstaan voor acties tegen de Serviërs.