Stille zelfmoord van een volk

De statistieken van de Russische overheid zijn sowieso al veelzeggend. Zo hadden in 1997 maar liefst 2,5 miljoen abortussen plaats. Zeven van de tien zwangerschappen werden afgebroken. Het ministerie heeft deze cijfers ook naar leeftijd uitgesplitst. Elke tiende zwangerschapsonderbreking betreft vrouwen onder de negentien jaar. Elk jaar komen er meer dan 2000 abortussen voor bij meisjes onder de veertien.

De risico's respectievelijk gevolgen van een abortus provocatus zijn ernstig in de Russische Federatie. Haar bevoegde autoriteiten geven aan dan eenderde van alle vrouwen ten gevolge van vruchtafdrijving overlijdt. Twee van de drie geaborteerde vrouwen ondervinden na de ingreep lichamelijke problemen. Niet zelden leidt een abortus op jonge leeftijd zelfs tot onvruchtbaarheid. Een op de vijf huwelijken in Rusland blijft kinderloos. In meer dan de helft van de gevallen is deze steriliteit rechtstreeks terug te voeren op een vroege zwangerschapsonderbreking.

Intussen voert Moskou een campagne om het aantal abortussen en de daaruit voortvloeiende hoge vrouwensterfte drastisch terug te dringen. Namens de regering toont vice-premier Valentina Matvijenko zich erg bezorgd over het gedaalde publieke aanzien van het moederschap.

Ingewijden twijfelen aan het effect van dergelijke oproepen van 'bovenaf'. Zij stellen dat ethisch-religieuze argumenten bij voorgenomen abortussen immers veel minder gewicht in de schaal leggen dan dwingende economische motieven.

Drijft puur materiële nood vrouwen, echtparen tot zwangerschapsafbreking? Volgens de voorzitster van de parlementaire commissie voor vrouwenvraagstukken, Aleftina Aparina, is dat inderdaad ”hoofdzakelijk” het geval. Van de 23 miljoen gezinnen met kinderen in Rusland leeft de helft momenteel onder de officiële armoedegrens.

En ja, hoe draaglijk is het familiebestaan net op of boven deze armoedegrens? Rekenaars beweren dat een Russisch gezin met drie minderjarige kinderen nauwelijks het hoofd boven water kan houden, ook al werken beide ouders en ontvangen die het gemiddelde loon.

Vanzelfsprekend hangt het hoge aantal abortussen in Rusland samen met de tot op heden gebruikelijke methode van geboortebeperking. Om nog een getal te noemen: het jaar 1996 kende 1,3 miljoen geboortes én 2,6 miljoen vruchtafdrijvingen, althans ambtelijk geregistreerde. Statistisch gezien pleegt gemiddeld elke Russin tegenwoordig zeker twee keer abortus in haar leven. Optimisten benadrukken dat dit cijfer 15 jaar geleden nog twee keer zo hoog lag.

Het dagblad Komsomolskaja Prawda houdt er overigens een andere verklaring voor het grote getal zwangerschapsonderbrekingen op na. In de kolommen van die krant heet het dat de Russische maatschappij gewoon het geschenk van kinderen niet zou verdienen. Abortussen zijn in wezen dus de stille zelfmoord van een volk...

Die alarmerende gedachte, interpretatie van het nationale fenomeen van de abortuspraktijk, ontsnapt hopelijk niet aan de aandacht van het Kremlin. Als je je bijzonder druk maakt over de inhoud van de nationale identiteit, vergt het welzijn van die natie zelf, sterker nog haar naakte bestaan, des te meer de inspanningen van de machthebbers.

Ondertussen werven spots in reclameblokken van de staatstelevisie voor abortus volgens de modernste methode in elke fase van de zwangerschap. Naar de letter van de wet is vruchtafdrijving slechts toegestaan tot de 12e week van de zwangerschap. Inofficieel is tot de 22e week welhaast al de regel. Dat is een uiterst kwalijk gevolg van de privatisering –lees commercialisering– van deze sector van de Russische gezondheidszorg. Een abortus in een privé-kliniek in Moskou kost meer dan 1000 dollar.