Voorsprong 'ja-blok' neemt af
vlak voor Deens referendum

Van 1000 ondervraagden gaf 45 procent aan morgen voor het verdrag te zullen stemmen. Ongeveer 35 procent gaat een kruisje voor “nej” zetten. Daarmee rukken de tegenstanders van het verdrag snel op. Twee weken geleden nog kwamen dezelfde onderzoekers uit op een verschil van 16 procentpunt, 47 voor het verdrag en 31 tegen.

De waarde van de peilingen is betrekkelijk, omdat Denen in het stemhokje vaak anders beslissen dan ze tegen opiniepeilers zeggen. In 1992 leek het Verdrag van Maastricht het makkelijk te halen, maar werd het uiteindelijk met een miniem verschil (46.000 stemmen) verworpen.

Van de plaats waar de pakweg vier miljoen stemgerechtigden een kruisje zetten, hangt het af of de Europese Unie vrijdag wel of niet met een groot probleem zit. Het verdrag kan namelijk pas van kracht worden als alle EU-leden het hebben goedgekeurd. Bij een “nee” is vertraging van de EU-uitbreiding denkbeeldig.

De bonte gelegenheidscoalitie EU-tegenstanders gaat ervan uit dat een “nee” het hele verdrag onderuithaalt. Ex-minister van buitenlandse zaken Uffe Ellemann-Jensen, “Mister Europe”, meent zelfs dat Denemarken uit de EU moet als de kiezers “nee” zeggen.

„De Denen houden niet van het woord “unie” en zijn bang voor een te verenigd Europa”, aldus Ole Tonsgaard van de Universiteit van Aarhus in het weekblad Der Spiegel.

Opvallend is dat de EU–tegenstanders een veel hardere campagne voeren dan de voorstanders. De pro-Europeanen zijn tegen een overdreven „schrikcampagne” met rampverhalen over wat er gebeurt als het nee wordt, omdat dat naar hun ervaring vaak negatief uitpakt. De veelvuldig door de Deense media geraadpleegde psychologen, politicologen en sociologen zeggen dat de argumenten van de voorstanders veel minder overtuigend klinken dan de punten die de tegenstanders aanvoeren. Die doen meer een beroep op het gevoel, waarop veel kiezers hun keuze uiteindelijk zullen baseren.

De nationalisten waarschuwen voor het verlies van soevereiniteit en het verdwijnen van de grenzen, waardoor volgens Pia Kæjrsgaard van de Volkspartij een stroom van criminelen, vluchtelingen en drugshandelaren zich bij de vijf miljoen Denen zal voegen.